P. Baratov - O'zbekiston tabiiy geografiyasi

P. BARATOV O'zbekiston TABIIY GYeOGRAFIYaSI O'zbekistonNING UMUMIY TABII-GYeOGRAFIK TAVSIFI GYeOGRAFIK o'rni, ChYeGARALARI, MAYDONI VA UMUMIY TAVSIFI O'zbekiston Turkistonning markaziy qismida joylashgan. Uning hududining asosiy qismi Amudaryo bilan Sirdaryo orasida bo'lib, mo'tadil va subtropik iqlim mintaqalarida o'rnashgan. O'zbekis-tonning eng shimoliy nuqtasi Ustyurt platosining shimoli-sharqida, Orol dengizi qirg'og'ida bo'lib, 45° 31' shimoliy kenglikdadir. Eng janubiy nuqtasi esa Termiz shahri yonida, Amudaryo qirg'og'ida bo'lib, 37° 1 shimoliy kenglikka to'g'ri keladi. Jumhuriyatimizning eng g'arbiy nuqtasi Ustyurt platosida 56° 00' sharqiy uzoqlikda, eng sharqiy nuqtasi esa O'zbekiston bilan Qirg'i-ziston chegarasida, Uzgan shahri yaqinida bo'lib, 37° 10' sharqiy uzoqlikdadir. O'zbekistonning eng shimoliy nuqtasi bilan eng janubiy nuqtalari orasidagi masofa 925 km, eng g'arbiy nuqtasi bilan eng sharqiy nuqtalari orasidagi masofa esa 1400 km. O'zbekiston janubi-sharqda Tojikiston bilan, sharqda Qir-g'iziston bilan, shimol va shimoli-g'arbda Qozog'iston bilan, janubi-g'arbda esa Turkmaniston bilan chegaradosh. Janubda O'zbekiston torgina Surxon-Sherobod vodiysida Afg'oniston bilan chegaradoshdir. Bu yerda Afg'oniston bilan O'zbekiston chegarasi Amudaryo orqali o'tadi. O'zbekiston maydoni 447,4 ming kv. km bo'lib Norvegiya, Fin-lyandiya, Buyuk Britaniya va Italiya kabi davlatlar hududidan katta. O'zbekiston Belgiya, Gollandiya va Daniya kabi davlatlar-ning yer maydonlarini qo'shib hisoblasak ham ulardan 4 marta kattadir. Jumhuriyatimiz hududi Shveytsariya davlati hududidan 10 marta ziyoddir. O'zbekiston geografik o'rniga ko'ra juda qulay. Chunki uning hududi Turkistonning markazidagi tabiiy sharoiti qulay va tabiiy boyliklarga serob bo'lgan erlarni o'z ichiga oladi. O'zbekistonning ko'p qismining tekislikdan iborat bo'lishi hamda serunum vohalarning Chirchiq-Ohangaron, Farg'ona, Zarafshon, Qashqadaryo, Suxondaryo, Quyi Amudaryoning mavjudligi jumhuriyat iqtisodiyotining rivojlanishiga qulay sharoit yaratib bergan. O'zbekiston o'rta dengiz atrofidagi mamlakatlar bilan deyarli bir geografik kenglikda joylashgan. ...