Lev Nikolayevich Tolstoy (1828-1910)

Lev Nikolayevich Tolstoy (1828-1910) A.N.Tolstoy kelib chiqishi yuqori tabaqalar aslzodalardan edi. Agar kelib chiqishiga chuqurroq ahamiyat berilsa, Tolstoy Pushkin va knyaz Trubetskoylar bilan qarindoshligi bor. U 1828-yilda Tula guberniyasining Yasnaya Polyana qishlog'ida tug'ilgan. 2 yoshida onasi, 9 yoshida otasi qazo qiladi. U avval katta ammasining, keyinchalik, Qozon shahrida yashovchi kichik ammasinikida tarbiyalanadi. 16 yoshida Qozon universitetining falsafa fakulteti turk-arab tillari bo'limiga o'qishga kiradi, lekin o'quv yilining oxirida uni darslarga kam qatnashganligi uchun imtihonlarga kiritishmaydi. Tolstoy shu universitetning huquq fakultetiga o'qishini ko'chiradi, baribir oradan ikki yil o'tgach o'qishni tashlab ketadi. (1850-yildan to o'limigacha kundalik tutadi) 1847-yilda ota-onasidan qolgan mulkni ukasi bilan bo'lishib olishadi. 1200 desyatin yer bilan 330 dehqon va Yasnaya Polyana qishlog'i L.Tolstoyga tegadi. 1852 yilda harbiy xizmatga yollanadi va shu yilning iyul oyida uning Bolalik povesti Sovremennik jurnalida bosilib chiqadi. 1854-55-yillarda Tolstoy Sevastopol himoyasida jang qiladi. Qrim urushida Rossiyaning yengilishi, Sevastopolni turklar bosib olganidan keyin u zahiraga bo'shaydi. 1855-yilda u Nekrasov, Turgenev, Chernishevskiy, Goncharovlar kabi yozuvchi, shoirlar bilan tanishadi. Ular bilan tanishgandan so'ng, avvalida Tolstoy liberallarning fikrini ma'qullab turdi, lekin tez orada o'zining pozitsiyasini mustahkamlab oldi. Uning fikricha, Rossiyani yanada rivojlantirish uchun xalqni ma'naviy qayta tarbiyalash kerak. Har qanday shaxs o'zi ustida ishlashi zarur edi. 1862-yilda L.N.Tolstoy o'zidan 16 yosh kichik bo'lgan Sonya Andreyevna Berisga uylanadi. 1863-yildan boshlab, Urush va Tinchlik romani ustida ishlashni boshlaydi. 1869-yili Tolstoy o'zining mazkur roman-epopeyasini yozib tugatadi. 70-80-yillar o'rtasida u ancha adabiyotdan biroz yiroqlashib ketadi. 80-90- yillar boshida u adabiyotga, ijodga qaytadi va o'zining Ivan Ilichning o'limi, Kreyser sonatasi, Tirilish kabi asarlarini yaratdi. 1910-yilning 28-oktabrida uyidan ketadi. Yo'lda u pnevmoniya bilan kasallanib qoladi va Astaxova temiryo'l stansiyasida olamdan o'tadi. Urush va Tinchlik roman-epopeyasi L.Tolstoy bu asarni yozishdan oldin dekabristlar va dekabrizm haqida yozmoqchi edi. Uni tarixiy shaxs tipi qiziqtirardi. Buning 2 tomoni bor edi. a) dekabrizmga bevosita 1812-yil Vatan urushining aloqadorligi; b) 60-yillar revolyutsiya harakatining natijasizligi sabablari. L.Tolstoy asarni yaratish jarayonida F.L.Glinkaning Borodino jangi ocherklar, D.Davidovning 1812-yil partizanlik harakati haqida xotiralar, A. Terning Imperiya va konsullik tarixi va shular kabi tarixiy va hujjatli adabiyotlar bilan tanishadi. Shuningdek, Borodino maydoniga boradi. Bu yerda u qaysi tomondan franso'zlar kelgan, qayerda Bagration fleshlari turgan, qayerda Rayevskiyning batareyasi joylashgan edi, qayerda qattiq qonli janglar bo'lgan hamma-hammasini tasavvur qilib ko'radi. Roman-epopeyada 550 dan ortiq obrazlar mavjud bo'lib, shulardan 200 ga yaqini tarixiy shaxslar va 20 dan ziyod katta janglar kartinasi chizib berilgan. Asar boshidagi jamiyatda yashayotgan odamlarning hammasi Yevropada bo'layotgan voqealarga, Napaleonning armiyasiga o'z tabaqasidan turib baho berishadi. Lekin ...