Nikolay Vasilevich Gogol

Nikolay Vasilevich Gogol N.V.Gogol 1809-yilda Poltava guberniyasining Mirgorod uyezdiga qarashli Soroginsi qishlog'ida tug'ildi. U avval Poltava bilim yurtida, keyinchalik oliy bilimlar gimnaziyasida o'qiydi (Nejin shahrida). Litseyda o'qib yurgan paytlarida Teatrni yoqtirib qoladi va litsey teatrida ko'p rollar ijro etadi. U o'zining g'ayritabiiy sinchkovligi bilan o'rtoqlarini hayratda qoldirar edi. Gogol 1829-yil o'zining birinchi Gans Kyuxelgarten nomli asarini yaratdi. Lekin tez orada o'ziga yoqmagani uchun yondirib tashlaydi. 1829-yil iyul oyida chet elga sayohatga keladi. Chet eldan u to'g'ri Peterburgga qaytib keladi va do'stlari yordamida PU da tarix fanidan dars bera boshlaydi. Uning ko'p maqolalari gazetalarda bosilib chiqa boshlaydi: Umumiy tarixdan dars berish usuli, Malorossiyaning ahvoliga nigoh kabilar shular jumlasidandir. 1831-yili u A.S.Pushkin bilan Pletnev xonadonida tanishdi. Bu yerda Pushkin bilan suhbatda Gogol zamonaviy rus adabiyotining ahvoli haqida, uning asosiy tendensiyalari haqida o'zining tanqidiy mulohazalarini bayon etadi. Pushkin Gogolning badiiy iste'dodini, tanqidiy nuqtai nazarini yuqori baholaydi. Pushkin Gogolni o'zi muharrirlik qilayotgan Zamondosh jurnaliga taklif etadi. Gogol tez orada shu jurnalda 1834-1835-yillar adabiyotidagi harakat haqida maqolasini bosib chiqaradi. Pushkin unga rus adabiyoti tarixi bo'yicha ish boshlashni maslahat beradi va Revizor komediyasining syujetini suhbatlaridan birida aytib beradi. Gogol tez orada dunyoga mashhur Revizor komediyasini yaratdi. 1836- yilning 19-aprelida Peterburgdagi Aleksandr teatrida komediyaning premerasi bo'lib o'tadi. Gogol premerada spektaklning oxirigacha o'tirmay ketib qoladi. Ketib qolishining sababi, uning komediyasida Nikolay imperiyasining hamma burchaklaridagi ahvolni o'tkir satira bilan fosh etilishi butun Peterburg, adabiyot ixlosmandlari uchun katta bir adabiy kashfiyot edi. Oradan hech qancha vaqt o'tmay u chet elga (Italiyaga) ketadi. Pushkinning o'limini u juda chuqur qayg'u bilan kutib oladi. Gogol 1840-1842-yillarda Rimda O'lik jonlar poemasini yozib tugatdi va bir nusxasini V.Belinskiyga jo'natdi. Belinskiy o'z navbatida o'qib chiqib, asarning bosilib chiqishiga ruxsat olib (senzuradan), jurnaliga bosmaga topshirdi. 1847-yilda uning Do'stlar bilan yozishmalarning asosiy joylari asari bosilib chiqdi. Bu asarni o'qib chiqqan Belinskiy unga o'zining Xatini yozdi. Belinskiy o'z xatida Gogol asarini tahlil qilib, uni qattiq tanqid qilgan edi. Gogol Quddus shahriga aynan shu yili diniy ziyoratga boradi. 1852-yilda esa Rossiyaga qaytib keladi: Moskva, Peterburg, Odessa shaharlari yashaydi. Hayotining oxirgi yillarida uning ruhiyati qandaydir g'ayritabiiy kasallikning alomatlari uchray boshlaydi. Shunday bir ruhiy krizislar paytida u o'zining O'lik jonlar poemasining II tomini yondirib yuboradi. Gogol 1852-yil 21-fevralda vafot etadi. Gogol adabiyotga o'zining bir qancha hikoyalari, qissalari to'plami bilan kirib keldi. Uning Sorochin yarmarkasi, May kechasi yoki suvga cho'kayotgan ayol, Dahshatli qasos, Dikanka qishlog'i yaqinida o'tkazilgan kechalar nomli asarlari adabiyot ixlosmandlariga mashhurdir. Dikanka qishlog'i yaqinidagi o'tkazilgan kechalar to'plami Bu to'plamga sakkizta qissa ...