Italiyada uyg'onish davri adabiyoti

Italiyada uyg'onish davri adabiyoti Reja: Uyg'onish davrining asosiy xususiyatlari. Dante Aligeri ijodi. Petrarka va Bokkachcho ijodi. Adabiyotlar: 1.Sh.Normatova. Jahon adabiyoti. T., 2008. 2.Dante A. Ilohiy komediya. T., 2001. 3.O.Qayumov. Chet el adabiyoti tarixi. T., 1996. Italiya Ovrupa Uyg'onishining ilk markazi hisoblanadi. XIV asrning ikkinchi choragidan boshlangan. Uyg'otish (Renessans) davri XVII asrgacha davom etadi.Italiyaliklar bu davrlarni «Chinkvechento» deb ataydilar. XVI asrning ikkinchi choragidan boshlab butun Italiya bo'ylab manufaktura keng kurtak yoza boshladi, Buyuk geografik kashfiyotlar yuz berib Amerika va Hindistonga dengiz yo'llari ochildi, buyuk dehqonlar qo'zg'olonlari bo'lib, feodalizmga keskin zarba berila boshlandi.Natijada yangi burjuaziya tuzumining unsurlari tezlik bilan paydo bo'la boshladi. Diniy aqidalardan holi bo'lgan hayotiy adabiyot va madaniyat paydo bo'lib gurkirab rivojlana boshladi Feodal tartib qoidalarini inkor etuvchi yangi mazmundagi ilg'or g'oyaviy yo'nalishlar maydonga kela boshladi. Eng muhimi insonni ulug'lash, o'z o'zini anglatish harakati keng quloch yozib, bu harakatning boshida o'sha davr eng ilg'or va faol ziyolilarni birlashtirgan uzlarini gumanistlar deb e'lon qilgan buyuk kishilar turardi. Ular qadimgi (antik) va Yunon rim madaniyati hamda adabtiyotiga suyangan holda ish ko'rib, o'zlarining insonparvarlik g'oyalari, buyuk asarlari va amaliy demokratik ishlari bilan jahonga keng tanildilar. Bular esa Uyg'onish davrini keltirib chiqargan eng muhim omillar edi. Bu davrni biz; nemislar reformatsiya deb ataymiz, frantso'zlar-renessans deb italyanlar esa chinkvechento deb ataydilar, ammo uning mazmunini bu nomlarning birontasi ham tula ifoda qila olmaydi. Vizantiya yiqilgan paytda saqlanib qolgan qo'lyozmalar, rim harobalaridan qazib olingan antik haykallar xayratda qolgan g'arbning ko'zi oldida yangi dunyoni - qadimgi grek dunyosini gavdalantirdi, uning porlok obrazlari oldida o'rta asrning sharpalari ko'rinmay ketdi. Italiyada san'at mislsiz darajada yuksaldi, bu yuksalish guyo klassik qadim zamonning shu'lasi bo'ldi va keyinchalik unga erishish aslo mumkin bo'lmadi. Italiya, Fransiya va Germaniyada yangi, hozirgi zamon adabiyoti vujudga keldi. Shundan so'ng ko'p vaqt o'tmay Anliya va Ispaniya o'z klassik adabiyoti davrini kechirdi. Bu o'sha davrga qadar insoniyat boshidan kechirgan keskin o'zgarishlar ichida eng buyuk progressiv o'zgarish edi, titanlarga muhtoj bo'lgan hamda tafakkur kuchi, zavqu ehtirosi, xarakteri, har taraflama ma'lumotliligi va bilimdonligi jihatidan titanlarni vujudga keltirgan davr edi. Uyg'onish davrida Italiyada sanoat keskin suratlar bilan rivojlana bordi. Venetsiya, Genuya, Florentsiya kabi shaharlarsavdo sanoat va bank ishlari keng taraqqiy etayotgan markazlarga aylandilar.Fan va madaniyat taraqqiyotida Italiya qanchalik ilgarilab ketganligini uyg'onish davrida bu mamlakatda 22 dorilfunun ochilganligidan ham yaqqol ko'rish mumkin. Bu oliy o'quv yurtlarida grek va rim san'ati adabiyoti tarixi, matematika, fizika, astronomiya kabi fanlarning o'qitilishiga jiddiy e'tibor berildi, Uyg'onish davrida, arxetiktura, haykaltaroshlik, musavvirlik san'ati, badiiy adabiyot o'zining eng yuksak bosqichlariga ...