O'rta asrlar adabiyoti

O'rta asrlar adabiyoti. Reja: Qadimgi dunyoning yemirilishi va feodal munosabatlarning yuzaga kelishi. Qahramonlik eposlari. XII-XII asrlar Ritsar- Kurtuaz adabiyotining o'ziga xos xususiyatlari. Adabiyotlar: 1.Sh.Normatova. Jahon adabiyoti. T., 2008. 2.O.Qayumov. Chet el adabiyoti tarixi. T., 1996. .Sulaymonova. Sharq va G'arb. T., 1997. Feodalizm negizida shakllangan o'rta asrlar adabiyoti antik, quldorlik jamiyatini o'z ichiga oladi. Bu davr IV-V asrlar mobaynida shaharlar o'z qiyofasini yo'qotib savdo-sotiq, shaharlar o'z qiyofasini yo'qotgan bir davrda paydo bo'ldi. Feodalizm ushbu asrlardan paydo bo'lib, XI-XV asrlarda o'zining yuqori bosqichiga ko'tariladi. XVI-XVII asrlarda inqirozga uchraydi. Ana shu davrda Italiya, Galya, Ispaniya lotin tilini qabul qiladi. Kelt qabilalarining ko'pchiligi xristiyanlik lotin tili rim madaniyati ta'siriga bo'y sundiriladi. O'rta asrlar adabiyotining shakllanishida xalq og'zaki ijodi, antik san'at va xristiyan dini katta ta'sir ko'rsatadi. Bu davrda antik adabiyotining ulug' shoirlari Ovidiy Nazon asarlari katta ahamiyat kasb etadi. A.Makidonskiy haqidagi ertaklar, V.Maronning Eneida poemasi Ritsar roman va qissalari paydo bo'ldi. O'rta asrlar adabiyoti X asrni o'z ichiga oladi. Bunda qabila tuzumining inqirozi va feodalizmning barpo bo'lishi davri adabiyoti, rivojlangan feodalizm davri adabiyotini o'z ichiga oladi. Feodalizm taraqqiy etgan davri XI-XV asrlarda uch turdagi badiiy ijodi xalq adabiyoti, klerikal va feodal ritsar adabiyoti mavjud edi. O'rta asrlar adabiyotida adabiy meros va arxitiktura sohasida noyob yodgorliklarni bizga hadya etdi. Bu davrni adabiyotshunoslar buyuk progressiv o'zgarish davri deb aytdilar. J.Bokkachcho, F.Rable, V.Shekspir va M.Servantes kabi ijod ahli yetishib chiqdi. Bu davrda Fransuz adabiyotida jangovor yurish, maishiy hayot, diniy urf-odat va vatanparvarlik haqidagi qo'shiqlar yaratila boshlandi. Bu asarlarda ishtirok etuvchi qahramonlar mard-jasur, saxiy va odamlarga yordam beradigan kishilardir. Ana shunday qahramonlik eposining yuksak namunasi sanalgan asarlardan biri Roland haqida qo'shiq deb nomlanadi. Qo'shiqda franklar qiroli Karlning mavr-saratsinlar bilan olib borgan jangi tasvirlanadi. Xalq dushmanlar tomonidan o'ldirilgan Roland uchun qasd oladilar. Ispan mavrlarining bu jangda Karlning Pireney tog'laridan o'tib, ko'p yerlarni ishg'ol qilganligi tasvirlangan. Qo'shiqda Roland Oliver, Karlning betimsol kuchli ekanligi tasvirlangan. Qirolning vassallari-katta yer egalari graf, gersok va boshqalar o'zlari mustaqil hukmronlik qila boshladilar. Provans feodal hukmronlar dunyoviy ritsar madaniyatini yuzaga keltiradilar. Bu adabiyot saroyga xos kurtuazcha nafislik, xonimlarga nisbatan odob tovoziy xushmuomila qilishni talab etgan. Ayollarga bunday munosabat provans shoirlari trubadurlar ijodida katta o'rin tutgan. Trubadur qo'shiqlari yaratgan janrlar kansona - sevgi qo'shig'i, sirventa asosan xarakteridagi qo'shiqlarda tensona sevgi, adabiy falsafiy mavzulardagi she'riy dialoglardan iborat bo'lgan. ...