XVII-XIX-asrlar Ozarbayjon adabiyoti

XVII - XIX ASRLAR OZARBAYJON ADABIYoTI Reja: XVII - XIX asr ozarbayjon tarixi haqida. Vidodiy va VoKif ijodi. Ozarbayjon demokratik adabiyoti. Mirzo Fatali Oxundov ijodi haqida. Realistik adabiyotning shakllanishi. Tayanch so'z va iboralar: Tasavvuf adabiyoti. VoKif ijodining o'ziga xosligi. ma'rifatparvarlik. Yevropaadabiy an'analari. Dramaturgiyaning shakllanishi. Realistik adabiyot. M.F.Oxundov ijodi. XVI-XVII asrlarda Ozarbayjonda turk sultonlari xukmronlik Kildi. Bu davr ozarbayjon adabiyotida ijtimoiy voKealarga munosabatning kuchayganligi kuzga tashlanadi. ayniqsa, Vidodiy bilan VoKif kabi shoirlar ijodida bu holat kuproK seziladi. VoKelikni xaKKoniy aks ettirish, xalq orzu - umidlariga yaqinlik hamda sherni nixoyatda sodda va xalqchil uslubda yozish, bu ikki shoir ijodining fazilatlaridan biri edi. Vidodiy hayotda juda Kiynalib yashadi, u mavjud siyosiy tuzum bilan kelisholmadi. Shuning uchun uning asarlarida xasrat va nadomat motivlari yetakchi urinda turadi. Shoirning Turnalar, Yiglaysan kabi asarlari va VoKifga yuborgan sheriy maktublarida bu ayniqsa kuzga yaKKol tashlanadi. mehnatkash oilada tugilib voyaga etgan, o'z aql - idroki bilan vazirlik darajasiga kutarilgan Mullo Panox o'g'li VoKif ijodida esa asosan hayotbahsh rux xukmron edi. Shoir hayot go'zalligini madx etib, inson shu dunyoda xam baxtli yashash mumkin deb, usha davrdagi tushkinlik kayfiyatidagi sheriyatga qarshi bordi. Mullo Panox VoKif Ozarbayjonning KozoK rayonidagi SaloKli Kishlogida tug'ilgan. Yoshligida o'z davrining mashxur olimlaridan dars olgan. Keyinchalik uning oilasi Shusha shaxriga kuchib borgan. VoKif bu yerda o'qituvchilik Kilgan, tez orada uning mashxur shoir bilimdon va donishmand kishi ekanligi Shusha xoni Ibroximbekka etadi. Uni saroyga ishga taklif qiladi. Shoir Ibroximbek saltanatida bosh vazir darajasigacha ishlashga muvaffaK bo'ladi. Tarixiy voKialar va urushlar tufayli Ibroximbek Shushani tashlab ketadi. Uning o'rnini egallagan amakivachchasi Muhammadbek Javonshir VoKifni o'g'li Alioga bilan birga dorga osib Katl etadi. VoKif Ozarbayjon adabiyotida romantik poeziyadan realistik poeziyaga utgan birinchi ijodkordir. Uning sherlarining kupchiligi sodda, xalq ruhiga yaqin barmoK vaznida yozildi. Ular mazmun jihatidan xam xalq KushiKlariga yaqin turadi. U oddiy mehnatkash xalqning ogir ahvoli haqida yozdi. Voxolanki, bu davr ozarbayjon shoirlarining kupchiligi ishK - muhabbat temasida asarlar yozar edi. VoKif esa ana shu Kotib Kolgan an'ana Kobigidan birinchi bo'lib chiKKan shoirlardandir. Bayram keldi, naylashimni bilmayman Bizing uyda tuliK juvol xam yuKdir. Don xam, yog xam allaKachon tugovdi, Etni-ku kurmaymiz, mutol xam yuKdir. Bizning bu dunyoda na molimiz bor Va na uyda saxibjamolimiz bor. VoKif, chiranmaki, kamolimiz bor, Xudoga shukurki, kamol xam yuKdir. Kurinib turibdiki, shoir mehnatkash xalqning ogir ahvolini tasvirlab, o'zini xam ular bilan bir Katorda hisoblayapti. Shoirning BoK, Kurmadim nomli sherlarida xam adolatsiz zamondan shikoyat motivlari kuzga tashlanib turadi. VoKif gazallarida asosan sharq gazalchilik an'anasi davom ettirilgan. ...