Imom al-Buxoriy va uning al-Adab al-Mufrad asari

Hadis ilmidan saboqlar. Imom Muhammad Ismoil al-Buxoriy. Al-Adab al-Mufrad asari Dars rejasi: 1. Hadis haqida ma'lumot 2. Imom Muhammad Ismoil al-Buxoriy - buyuk muhaddis olim 3. Hadislarning tarbiyaviy ahamiyati. Tayanch so'z va iboralar: Olimning tarjimai holi, hadis atamasi, hadislarning yuzaga kelishi, muhaddis, Muhammad alayhissalom, hadislarda tarbiya, rahm-shavqatlilik, yaxshi qo'shnichilik, ota-onaga hurmat, yetimparvarlik, odamiylik, nafsni tiyish, imon-e'tiqod xususida hadislar sabog'i. Hijriy 194-yil shavval oyining 13-kuni, hozirgi hisobda 810-yil 20-iyo'lida Buxoroda bir inson tavallud topdi. Shu kundan e'tiboran islom olami o'zgacha ruh, o'zgacha tarovat bilan yashay boshladi. Shu shahar Buxoroi Sharif deb atala boshladi, uning farzandlari esa Buxoriylar deb e'zozlanib tilga ola boshladilar. Bu inson Hadis ilmining amiri deb nom olgan Imom al-Buxoriy edi. Ul mo'tabar zotning tuliq ismi shariflari Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil ibn Ibroxim ibn Mug'aivra Ibn Bardazbex al Juafiy - Buxoriydir. Buyuk muhaddis otadan yosh qoladi va asosan volidasi qo'lida tarbiya topadi. Yoshligidan aql - idrokli, o'tkir zenhli bo'lgan al-Buxoriy barcha ilohiy va dunyoviy ilmlarni chuqur o'rganishga kirishadi, tezda ulamolar nazariga tushadi. U ayniqsa, hadis ilmini zo'r ishtiyoq bilan egallashga kirishadi. Tarixiy manbalarda keltirilishicha, u 10 yoshidan boshlab o'z yurtidagi roviylardan eshitgan hadislarni, Abdulloh ibn al Muborak val Valiy kabi olimlarning hadislarini mutolaa qilib yodlagan. 825-yili 16 yashar al - Buxoriy onasi va akasi Ahmad bilan Xijozga qarab yo'l tutadi, muqaddas shaharlar Makka va Madinani ziyorat qilib, olti yil Xijozda yashab hadis ilmidan astoiydil ta'lim oladi. O'z bilimini yanada oshirish maqsadida o'sha paytda ilm fanning yirik markazlaridan hisoblangan Damashq, Qoxira, Basra, Kuta, Bag'dod kabi shaharlarda yashab, u joylardagi mashhur olimlardan hadis bilan bir qatorda fikr ilmidan ham ta'lim oladi. Imom Al - Buxoriy hayotining ko'p qismi xorijiy ellarda musofirchilikda o'tib, ilm talabida u Sharqning ko'pgina shaharlarida bir necha martadan bo'ladi. Nishopurlik al - Hakimning yozishicha, al-Buxoriy ustozlarining soni to'qson atrofida bo'lgan. Xususan, Muhammad ibn Yusuf al-Farobiy, Ubaydullo ibn Musa al - Abasiy, Abu Bakir Abdullo ibn Az - Zubayr al - Xamidiy ibn Raxavayx nomi bilan mashur bo'lgan Imom Ishoq ibn Ibrohim, Imom Ahmad ibn Xahbal, Ali ibn al - Madaniylar al - Buxoriy ijodining shakllanishida katta ta'sir ko'rsatgan. Al - Buxoriy ham ko'pgina muhaddislarga ustozlik qilgan. Isloq ibn Muhammad al - Masnadiy, Muhammad ibn Xalif ibn Qutayba, Ibroxim al - Harbiy, Abu Iso at - Termiziy, Muhammad ibn Nasr al - Marvaziy, Muslim ibn al Xojasoj kabi olimlar uning rahbarligida yetuk darajaga yerishganlar. Termizlik mashhur muhaddis Abu Iso at - Termiziy al - Buxoriyga ham shogird, ham ...