Alisher Navoiy va Gulxaniy ijodi

Alisher Navoiy va Gulxaniy ijodi Reja: Alisher Navoiyning qisqacha tarjimai holi. Shoir asarlarida odob-axloq masalalarining yoritilishi. Shoir ijodida mehnatga, ona -Vatanga muhabbat tasviri. 4. Xamsa turkumiga kiruvchi dostonlarida ilgari surilgan ta'lim-tarbiyaga oid g'oyalar. 5. Alisher Navoiyning pand-nasihat mazmunidagi asarlarida ifodalangan ijtimoiy-siyosiy, axloqiy-ta'limiy qarashlar. 6.Gulxaniyning hayoti va ijodiy faoliyati. 7. Zarbulmasal asari, tarkibiga kirgan masallarda ilgari surilgan g'oyalar. 8. Zarbulmasalning g'oyaviy mazmuni va obrazlari. 9.Masal haqida. 10.Gulxaniy va xalq og'zaki ijodi. 11.Gulxaniy asarlarining tili va badiiy vositalari. 12.Xulosa. ALISHER NAVOIY (1441-1501) O'zbek xalqining ulug' mutafakkiri, ma'rifatparvari va buyuk shoiri Alisher Navoiy yoshlarni tarbiyalash ishiga alohida e'tibor berdi. U bolalarni ilm-hunarni, mehnatni sevishga undab, o'rganilgan ilm va hunarni xalq, vatan yo'lida sarf qilish zarurligini uqtiradi. Alisher Navoiy ilm, ma'rifat haqida ajoyib fikrlarni olg'a surdi. U aql, ilm-insonning eng go'zal va zaruriy fazilatlaridan biri, har bir kishining eng muhim burchi ilm olishdir, deb hisoblaydi. Navoiyning fikricha, ilm-fanni egallash uchun yoshlikdan boshlab astoydil o'qish-o'rganish kerak. Yoshligingda yig'gil bilimni, qarigach sarf qilg'il ani, - degan shoirning o'zi ham juda yoshligidan ta'lim oladi, o'qishga beriladi. U yoshligidanoq ko'p she'rlarni yod bilgan, jumladan, Farididdin Attorning Mantiq ut-tayr (Qush nutqi) asarini bolalik chog'laridayoq qayta-qayta o'qib, yod olgan. Alisher Navoiy Astrobodda surgunda yurganida, podsho Husayn Boyqaroga yozgan xatida o'g'il va qiz bolalar uchun maktablar ochishni talab qiladi, shaxsan o'zi madrasalar qurishda tashabbus ko'rsatgani buning yaqqol dalilidir. Navoiyning fikricha, maktab xalqqa nur keltiradi, unga to'g'ri yo'l ko'rsatadi, bolalarni bilimli qiladi. U o'zining Ixlosiya madrasasi yonida maktab ochib, bolalarni o'qitish va tarbiyalash uchun zarur sharoit yaratib, buning uchun lozim bo'lgan mablag' ajratadi. Navoiy dars beruvchini quyoshga o'xshatadi va bu quyosh o'z atrofidagi yulduzlarga nur sochadi, ya'ni mudarris «abjadxonalar»ga, hali ilmdan bexabar bo'lgan toliblarga ilm nurini sochadi, ma'rifat beradi, deydi. Alisher Navoiy ta'lim-tarbiya to'g'risidagi fikrlarini o'zi yaratgan badiiy asarlarida ko'proq barkamol insonni ifodalovchi ijobiy obrazlar yaratish orqali bayon qiladi. Ilm-ma'rifat, axloq-odob masalalariga doir fikrlarini esa ilmiy-falsafiy va didaktik asarlarda bayon qiladi. Navoiy aql kuchiga cheksiz isxonadi, komil ishonch bilan ilm-fanning xislati juda katta, deb hisoblaydi. Buyuk so'z san'atkori va mutafakkiri o'zining bir qancha asarlarida bolalar tarbiyasiga oid fikrlarini aytish bilangina kifoyalanib qolmasdan, balki Hayratul-abror, Farhod va Shirin, Layli va Majnun kabi dostonlarining ayrim boblarini shu masalaga bag'ishlaydi. Hayratul-abror (Yaxshi kishilarning hayratlanishi) falsafiy-ta'limiy dostondir. Navoiy bu asarida o'zining falsafiy, ijtimoiy-siyosiy hamda kishilarga ta'lim - o'git berish masalalariga katta e'tibor beradi. Dostonda zolim hukmdorlarni qoralab, ikkiyuzlamachi, riyokor ruhoniylarning sir-asrorlarini keskin fosh etadi. Xususan, shoir saxiylik, odob va kamtarlik, ota-onaga hurmat, rostgo'ylik va to'g'rilik, ilmning ...