Badiiy tahlilda adabiy turga xos xususiyatlar 2

Badiiy tahlilda adabiy turga xos xususiyatlar. Lirik asarlar tahlili Reja: 1. Badiiy tahlilda adabiy turga xos xususiyatlar. 2. Lirik turdagi asarlarni tahlil qilish yo'llari. 3. Lirikada so'z va ifoda. 4. Lirikada xarakter tasviri. 5. Lirik asarlarda hissiylik tasviri. Badiiy tahlil muvaffakiyatli chiqishi uchun tekshirilayotgan asarning kaysi adabiy turgamansubligini hisobga olish muhim. Adabiy tur tushunchasining mohiyatida tahlilning kalitiyotadi. Negaki, adabiy tur va janr xususiyatlari badiiy asar tabiatini belgilaydi. Turli janrlardagiadabiy asarlar tekshirilganda, tahlil usullari mutlako uzgarib ketmaydi, albatta, lekin tahlilchiningasarga yondashishi, munosabat tarzi uzgaradi. Xar bir badiiy asar takrorlanmas va tamomilao'ziga xos estetik hodisaligi, ayni vaqtda u o'z turdoshlariga xos umumiy jihatlarga egaligi uchunxam tahlilda adabiy turga xos belgilarni hisobga olish zarurdir. Chunki lirik asarni tahlil kilganusul bilan romanni o'rganish mumkin emas. Shuningdek, hikoyani o'rganishda kul kelgan tahlilusuli dramani tekshirishda ish bermay qolishi mumkin va x.k. Xar bir adabiy tur tabiatidagi uzigaxoslik bu turga mansub asarni tahlil etishda undagi asosiy jihatdan kelib chiqishni talab qiladi.Ma'lumki, bizdagi adabiy tur atamasi ruslarda rod - jins so'zi bilan beriladi. Lekin xar ikki tilde xam bir tushuncha kuzda tutiladi. Badiiy asar qanday maqsadda (kuylash, ko'rsatish yoki o'qishuchun) yaratilishiga va nimani (tuyg'u, vokea yoki harakat) ifodalashiga karab turlarga bulinarekan, tahlil jarayonida xam badiiy matnning maqsadi va ifoda imkoniyati hisobga olib ish kurilsa,kutilgan samaraga erishish mumkin bo'ladi. Asarning til qurilishi va badiiy bilishning obyektga,subyektga yoxud badiiy ifoda aktining uziga yo'naltirilganligi uning turini tayin etadi. Chunonchi,so'z yo moddiy olamni tasvir etadi, yoki suzlovchining holatini aks ettiradi, yoxud suzlashishjarayonining o'zini qayta tiklaydi. so'zning shu uch holati uch adabiy turni keltirib chikaradi.Ayrim mutaxassislar adabiy turlarning uchga bo'linish i bilan tilshunoslik ilmidagi shaxs-son vazamon kategoriyalari orasida muayyan analogiya, aynanlik ko'rishadi. Ya'ni lirika - men vahozir, epos - u va o'tmish, drama - sen va kelajak. Badiiy asarlarning turga xosxususiyatlari ularning san'atning boshqa turlaridan kaybiriga yaqinligida xam aks etadi.Chunonchi, epik asarlar grafika va rang-tasvirga osonrok kuchadi. Lirik asarlar esa musiqaga tezmuvofiklashadilar. Dramatik asarlar teatrda namoyon bo'lib, pantomimaga yovukrok turadi.Eposda odam vokea-hodisa ichida kumilib, uning okimida okadi; dramada inson vokea ustidanxukmronlik qilib, uning fonida turlanib kurinadi; lirikada inson o'z xolicha koladi (Jamol Kamol).tahlil jarayonida ayni shu jihatlar hisobga olib ish qurilishi joix. Aks holda badiiy tahlil amalgaoshmay qolishi mumkin. Epik asarlar tahlilida bu xil asarlarning moyasida ozdir-kupdir tafsilotbo'lishini kuzda tutish lozim. Demak, epik asar tahlilini amalga oshirishda badiiy timsol bilantafsilotning kanchalik muvofikligi yoki nomuvofikligi yoxud aloqasiz tasviri bergan estetik natijakidirilishi lozim bo'ladi. Alpomish dostoni tahlil etilayotganda Xakimbekka enchi sifatidaberilgan biya, undan tug'ilgan yargok toychok, ...