Epik va dramatik asarlar tahlili

Epik va dramatik asarlar tahlili Reja: Epik asarlarga xos xususiyatlar. Epik asarlar tahlilida tafsilotning o'rni. Epik asarlarni tahlillashda timsollardan foydalanish imkoniyatlari. Epik asarlarni tahlil qilishda badiiy lavxadan foydalanish. Epik tasvir va badiiy tahlil tadrijidagi yangilanishlar. Dramatik asarlarning asosiy belgilari. Dramatik asarlar teatr va adabiyotga xos xususiyatlarning uyg'unlashuvi. Dramatik asarlarni tahlillashda so'zning alohida o'rnini kuzda tutish. Drama asarlari tahlilida saxnaviylikni hisobga olish. Hayotiy kulamning kengligi, murakkab insoniy taqdirlar, kaxramonlar ruhiyatidagi sanoqsiztovlanishlar vokealar asnosida idrok etilishi lozim bo'lgan epik asarlarda tahlil xam o'ziga xostarzda amalga oshiriladi. Epik asarlarda kechinmalarning o'zini, kayfiyatlarning ifodasiniberishdan kura, tuyg'ularning paydo bo'lish jarayoni, ularning ildizlari kursatilishiga e'tiborkaratiladi. Epik asarlarda badiiy tahlil xam kulamdor, ko'p bosqichli bo'ladi. Epiklikning engasosiy belgisi: vokeabandlik va tasvirda tafsilot mavjudligidir. Kaysi janrda bo'lishiga qaramay,epik turga mansub asarlarda personajlar ozdir-kupdir vokealar kuynida tasvirlanadi va ularningtabiatlari hodisalar tasviri asnosida namoyon bula boradi. Epik asarda dramadagi singari makon va zamonda sodir bo'lgan vokealar aks ettiriladi. Epikasarning o'ziga xosligini ta'minlaydigan asosiy jihat unda bayoning tashkiliy o'rni muhimligidaniboratdir. nutq egasi, suzlovchi yoki bayonchi guyo oldin bo'lib utgan vokeani hikoya kilibberayotganday bo'ladi va ayni vaqtda yul-yulakay turli holatlarni, personajlar qiyofasinitasvirlaydi, ba'zan izoxlaydi.Epik asarlarning, odatda, xajman yirikligi, kupincha, lirik asarlar singari bir zarb bilan ukibchikib bulmasligi, uning ta'sir ko'rsatishi xam serkatlam ekanligi tahlilda e'tiborga olinishi lozim.Bu xil asarda tuyg'ular oqimi bir tarafga yunalgan bulmaydi. Unda tuknashuvlar, his-xayajonlar,olkishu kargishlar, ma'qo'llashu inkorlar g'oyat sertarmoq, ko'p farvaterli buladiki, tahlilchi ana shubadiiy oqimlar orasida tadqiqining kalavasini yukotib kuyishi mumkin. Epik asarlarni tahlilqilishning o'ziga xosligini keltirib chikargan omillar ayni shu xajm va kulamdir. Lirik asarlardamuallif hissiyotini yashirib utirmaydi, butun asar fakat tuyg'ular junbushiga kuriladi, kechinmalarkanchalik kuchli va ularning ifodasi kanchalik yorkin bulsa, lirik asarlardan chikadigan badiiyma'no xam shunchalik salmokli bo'ladi.Epik asarlarda esa, muallif tuyg'usi xam, lirik asarlarda mutlako bulmaydigan personajlarkechinmalari xam, kupincha, ochiq holda kelmaydi. Bu xil asarlarda hissiyot vokealar ka'rigaberkitilgan bo'ladi. Kaxramonlarni vokelar ogushida ko'rsatish xususiyati epik asarlarda insoniykechinmalarni tafsilotlar tasviri zamiriga joylash imkonini beradi va o'quvchidan bu sezimlarniilgab olish talab kilinadi. tahlilchi o'z mushtariylarida ayni shu malakani - epik asar zamiridagibadiiy ma'noni ilgay olish va mantikiy xulosaga kela bilishni shakllantirishga intilishi, engmuhimi, asarning hayotiy va badiiy ma'nosini kashf eta olishi kerak.Boshdanok kat'iy xukm tarzida ta'kidlab aytish kerakki, tahlillanadigan asar kanchalik yirik,vokealar tasviri kanchalar serkatlam, personajlar soni nechoglik ko'p bulmasin, tahlil mobaynida asarlarning mazmunini suzlab berish mumkin emas. Buning ikki sababi bor. Birinchidan,tahlilchi kanchalik mahoratli bulmasin badiiy asarni adibning uziday aytib berolmaydi va buningzaruriyati xam yuk. Chunki matn bilan tanishganlar uni bilishadi. Asarni ukimaganlargamatnning tarovatini ...