G'afur G'ulom

G'afur G'ulom Reja: Shoirning hayot yo'li. Insonparvarlik-shoir ijodining qalbi. Ijodkorning obrazlar olami. G'afur G'ulom 1903-yil 10-mayda Toshkent shahrining Qo'rg'ontegi mahallasida dehqon oilasida dunyoga keldi. Otasi G'ulom Mirza Orif o'g'li va onasi Toshbibi Yusuf qizi o'qimishli, zehnli, fors tilini bilgan, adabiyotni sevgan mehnatkash odamlar edi. Ana shu oilada tarbiyalangan G'afurning savodi erta chiqadi. Navoiy, Hofiz, Sa'diy, Fuzuliy asarlarini sevib o'qiydi. Ota-onasidan juda erta etim qolgan bo'lajak ijodkorga ro'zg'or tebratish va singillarini boqish tashvishi tushib, oliy maktablarda ta'lim olish imkoniyatini beriladi. Shunday bo'lishiga qaramasdan, juda yoshligidan mas'ul lavozimlarda ishlay boshladi: bir vaqtning o'zida ikki maktabga mudirlik qildi, shahar maorifi xodimlari kamsomol qo'mitasiga kotib va maorif uyushmasi raisi o'rinbosari bo'lib ishladi. Yetim bolalarni yig'ib, internat tashkil qiladi. Uning ilk she'ri ham ana shu yetim bolalarga bag'ishlangan edi, Bolaligi yetimlikda o'tgan bo'lajak shoirning tuyg'ulari oq qog'ozga marjon kabi to'kildi-yu, nafaqat o'zbek adabiyotida, jahon adabiyotida yangi bir shoir tug'ildi. G'afur G'ulom o'zi haqida gazeta men o'qigan oliy maktablarning biri va birinchisi bo'ldi, deganda juda haqli edi. Chunki, Sharq haqiqati, Qizil O'zbekiston gazetalari, Mushtum jurnali shoirga hayotni, jamiyatni, zamondoshlarni chuqur o'rganish imkoniyatlarini yaratdi. G'afur G'ulom o'zbek she'riyati, badiiy publisistikasi, feletonchiligi, hajviy hikoyachiligi, yumoristik qissachiligi va tarjimachiligi rivojiga katta hissa qo'shgan yirik so'z san'atkoridir. U O'zbekiston Fanlar akademiyasining haqiqiy a'zosi, O'zbekiston xalq shoiri kabi yuksak unvonlar sohibi. Mustaqillik davriga kelib, Gafur Gulom nomiga hurmat-e'tibor yanada ortdi. Tavalludining yuz yilligini nishonlash haqida hukumatning maxsus qarori qabul qilindi. Buyuk xizmatlari uchun maxsus nishon bilan taqdirlandi. Jumhuriyat prezidenti tashabbusi bilan poytaxtdagi go'zal istirohat bog'laridan biri G'afur G'ulom nomi bilan ataladigan bo'ldi. Bog'da shoirning muhtasham va salobatli haykali qad ko'tardi. G'afur G'ulom ijodida she'riyat alohida o'rin tutadi. She'riyatga bo'lgan havas bolalik yillaridayoq, shoirning o'zi xotirlashicha, uylarida tez-tez bo'lib o'tadigan she'riyat kechalarida uyg'ongan bo'lsa ajab emas. Uyimizda o'zbek shoirlari, hattotlaridan Xislat, Shomurod kotib va boshqalar kelib yurganini es-es bilaman Farg'ona vodiysidan keladigan shoirlar: Muqimiy, Toshxo'ja Asiriy, Furqat, Muhyi, va boshqalarning biznikiga kelganini aytadilar. G'afur G'ulom she'rlarida firqa, siyosat, mafkura, tuzum va jamiyatning badiiy ijodga ta'siri, san'atkor dunyoqarashiga tazyiqi bilan izohlanuvchi cheklanish, kamchilik yo'q emas. Lekin shoir asarlarining ijodiy yuzini, o'zligini, qadr-qimmatini bunday asarlar belgilamaydi. Shoir she'riyati mazmunan boy va rang-barang. Vaqt she'rida falsafiy ruh ustun bo'lsa, Kuzatish, Sog'inish, G'oliblar bayrami she'rlarida o'zining otalik to'yg'ulari, qalbidagi tahlika va iztiroblarni juda ta'sirli, tabiiy ifodalaydi. G'afur G'ulomning urushdan keyingi yillarga mansub Vaqt, Yigitlarga, Siyohdon, Alisher, Yoz, Sharaf qo'lyozmasi, Pol' Robsonga, Farg'ona uchun, Sen salomat bo'lsang bas, Anor, Bizning uyga qo'nib o'ting, do'stlarim, Kulol va zargar,Alisher ...