Hozirgi adabiy jarayon

HOZIRGI ADABIY JARAYON Bugungi poemachiligida izlanish, yasharish, yangilanish jarayoni. Bugungi poemachilikda izlanish, yasharish, yangilanish jarayoni kechmoqda Voqelik va inson tabiatining tinmay o'zgarib turishi, yangi-yangi yuyalarning tug'ilishi, makon va zamon xossalarini yangicha idrok etish - bularning barchasi hayot qatlamlarini tadqiq qilishni teranlashtirish bilan barobar yangi shakllarni qam yuzaga chiqarmoqda; adabiyotimizda voqea bo'lgan har bir asar esa janr qirralarini boyitmoqda. xalq hayotining hozirgi tarixiy taraqqiyot bosqichidagi muhim ijtimoiy-siyosiy masalalarni zamondoshlarimiz ruhiyati bylan, kungilda tug'ilib qolgan gaplar bilan omuxtalikda chuqur tahlil qilish kuchaydi; inson nima uchun dunyoga keladi, u qanday yashashi lozim kabi savollar hozirgi poemachiligimizning diqqat markazida turadi. Epik elementlar aralashgan poema-dostonlar. Hozirgi lirik poemalarimiz obyektiv ko'rinishi jihatidan ikkiga bo'linadi. Birinchisi, monolog tipidagi sof lirik poemalar bo'lsa, ikkinchisi, epik elementlar aralashgan lirik poemalardir. Bu har ikki tur bugungi kun poemachiligimiz taraqqiyotida etakchi o'rinni egallab borayotir. Monolog tipidagi sof lirik poemalar Monolog tipidagi sof lirik poemalarda lirik qahramon qalbi hamda undagi tug'yonli hissietlar , kechinmali o'ylar orqali obyektiv voqelik xossalarini ko'ramiz va his qilamiz. Umuman, hayot materialiing xarakteri tasvir yo'nalishini taqozo qiladi. So'nggi yillarda lirik poemalarga epik elementlarning kirib kelishini hayot materialining o'zi talab qildi. Shunday hayot materiallari ham bo'ladiki, ular mohiyaitini monologda , lirik planda ochish qiyin. Shu boisdan uning xarakteri epik elementlarni taqozo qiladi. Hayot materiali o'zini (o'rni kelganda) obyektiv tarzda tasvirlash uchun shoirni majbur qiladi. Liro-epik va dramatik turdagi poema-dostonlar So'nggi yillarda bu har ikki tipdagi poemalarda ham lirik qahramon xarakterini yaratishda tasvirda ruhiyat bosh omilga aylandi. Ya'ni, lirik qahramon ruhiyatini ijtimoiy muhit, voqelik masalalari bilan uyg'un holda tadqiq etish mayli kuchaydi. Buni quyidagi obyektiv va subyektiv omillar bilan izohlash mumkin, Birinchidan So'nggi yillarda inson shaxsiga bo'lgan e'tiborning kuchayishi insonning ruhiy iqlimlarini qalbining to'rt faslini tadqiq etish bevosita, uning oigi, saviyasi, fantaziyasini ham keng qamrab olishni taqozo etdi. Keyingi paytda hayotimizdagi ulkan o'zgarishlar, mustaqillikka erishish uning sharofati bilan keng dunyoga chiqish, inson ma'naviy dunyosini ham ongini ham, fikrlashini ham, tubdan o'zgartirib yubordi, Bu mushohadakorlik teran fikrlash jarayoni faqat ayrim odamlar shaxsidagina ro'y berib qolmay, butun xalq uchun xarakterilidir. Ikkinchidan Bugungi inson qalbini jamiyat qalbi bilan omuxta tadqiq etish, ijodkorndan unga chuqur mushohavdalik bilan yondashishni talab etadi Natijada, falsafiy o'ylar bilan yo'grilgan poemalar yuzaga kelmoqda. Demak, janr tabiatida (lirik qahramon ruhiyatini namoyon qilishda) intilektuallik , falsafiylik, fikriy toleranlik singari belgilar chuqur ildiz otyapdi. Keyingi davrda bir qator dostonlar yaratildi. Bular Faxryorning Yoziq (1998 y.) , Nabi Jalolidning Chiptasiz odamlar (Bulgakov va Cho'lponga bagishlangan) , Ikrom Otamurodning Ichkari. tashqari (1997 y.), Cho'lpon ...