Hozirgi o'zbek hikoyalarida inson va shaxs masalasi

Mavzu : Hozirgi o'zbek hikoyalarida inson va shaхs masalasi Mundarija Kirish I bob Mustaqillik davri o'zbek hikoyalarida qahramon xarakterini yaratishning yetakchi tamoyillari 1.1 Asqad Muxtorning Fano va baqo hikoyasida inson ruhiy olami tasviri 1.2 Shukur Xolmirzayev, Xurshid Do'stmuhammad, Abduqayum Yo'ldoshev hikoyalarida olam va odam talqini II bob Shaxs konsepsiyasining badiiy talqinida ramziylik 2.1 Ozodlik, Maymun yetaklagan odam hikoyalarida insonlar tabiatidagi ma'naviy - axloqiy sifatlarning yoritilishi 2.2 Shaxs va umuminsoniylik talqinida ijodiy individuallik Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati BMI ning umumiy tavsifi Mavzuning dolzarbligi. Inson kontseptsiyasi degani bu- mustaqil jamiyat va uning xarakatlantiruvchi kuchi hisoblangan yangi shaxs kontseptsiyasi demakdir. SHu boisdan ham bugungi kunda ma'naviy - axloqiy masalalar hikoyalar psixologizmini belgilab berayotir. Qolaversa, ulardagi konflikt ko'rinishlari ham ko'proq shaxsning o'zini -o'zi anglab yetishi, shaxsiyatidagi qusurlar bilan kurashishi singari muammolarni tashkil etmoqda. Avvalo shuni alohida ta'kidlash kerakki, inson o'n sakkiz ming olamda yaratilgan eng betakror va benazir mo''jiza. Hayratli jihati yana shundaki, insonning o'zi ham bunyodkor. Buning ucho'n uning yuragida betimsol g'ayrat -shijoat, kurashchanlik saloxiyati mujassamlashgan. Prezidentimiz I.A.Karimov aytganlaridek, «insonning umri betakrorligini, unga berilgan hayot Olloxning buyuk in'omi ekanini ta'kidlash joiz. Inson baxt uchun, dunyo ne'matlaridan bahramand bo'lish uchun tug'ilgandir».1 Mustaqillik davri kishisi ana shu benazir toleini barqaror etarkan, tarixiy - madaniy va ma'naviy merosga bashariy qadriyatlar sifatida yondashish va baholash madaniyatini shakllantirdi. Mustaqillikka erishgach, hayotimizning barcha jabhalari, xususan, badiiy adabiyot ham dunyoni, jamiyat hodisalarini tushunish, shu bilan barobar mustaqil mamlakatning erkin fuqarolari madaniy - ma'naviy sharoitlarini ko'z -ko'z etish, olamga tanitish imkoniyatlariga ham ega bo'ldi. Bugungi kunda adabiyotimizning barcha tur va janrlarida kuzatilayotganidek, hikoyachilikda xam sifatiy o'zgarishlar va yangilanish jarayoni kechmoqda. Bu narsa birinchi galda qahramonlarning ma'naviy- intellektual faoliyatida namoyon bo'layotir. Chunki bugungi kunda dunyoqarashlar o'zgarib, ularga bo'lgan munosabatlar ham bashariy miqyoslar kasb etmoqda. Vatanparvarlik, millatparvarlik, insonparvarlik xususiyatlari bugungi shaxs faoliyatining o'zak asosiga aylanib, jamiyat asoslarini, buguni va kelajagini ezgulik va go'zallik qonuniyatlari asosida yangilash, o'zgartirish shaxs ijtimoiy - ma'naviy faoliyatining bosh masalasi bo'lib qoldi. Mavzuning o'rganilish darajasi. Inson kontseptsiyasi badiiy asarning barcha unsurlarini o'z atrofiga birlashtirib, yaxlit bir markazga mujassamlashtirgan o'q ildiz hisoblanadi. SHu boisdan ham u adabiyotshunoslik ilmining doimiy diqqat markazidadir. Bu borada rus, ukrain, arman, litva, yoqut va boshqa xalqlar adabiyotshunosligida bir qator ilmiy tadqiqotlar yaratilgan. O'zbek adabiyotshunosligida ham so'nggi yillar hikoyachiligi bo'yicha olib borilgan tadqiqotlarning ko'lami, miqyosi, ilmiy - nazariy saviyasi bu borada yaxshi samaralarga erishayotganligidan dalolat beradi. Ularda hozirgi o'zbek hikoyachiligida badiiy tafakkurning yangilanishi, milliy qahramon muammosi, badiiy - uslubiy izlanishlar kabi masalalar ilmiy jihatdan umumlashtirilgan. Adabiyotshunoslar ...