O'ljas Sulaymonov

9-sinf Adabiyot fani darsligi asosida 29-mavzu O'LJAS SULAYMONOV (1936- yilda tug'ilgan) Taniqli qozoq adibi O'ljas Sulaymonov 1936- yilning 18-may oyi da Qozog'istonning Olmaota shahrida tug'ildi. Otasi Umar harbiy xiz matchi edi. 1937- yilda qatag'on qurboni bo'ldi. O'ljas rus maktabida o'rta ma'lumot oldi. So'ng Qozog'iston Davlat universitetining Geologiya fakultetini bitirdi. Yoshligidan adabiyotga mehr-muhabbat qo'ygan O'. Sulaymonov universitetni bitirgan yili Moskvadagi Maksim Gorkiy nomidagi Jahon adabiyoti institutiga kiradi. O'ljas Sulaymonov badiiy ijodga doir turli vazifalarda ishladi. 1962-1971- yillarda Qozog'iston haqiqati gazetasi muxbiri, Qozoqfilm studiyasida muharrir, Простор jurnali bo'lim mudiri, 1971- yildan 1981- yilgacha Qozog'iston Respublikasi Yozuvchilar uyushmasi boshqaruvi kotibi lavozimida ishladi. 1981-1984-yillarda Qozog'iston Kinematografiya davlat qo'mitasi raisi, 1984- yildan 1992-yilgacha Qozog'iston Yozuvchilar uyushmasining birinchi kotibi vazifalarida ishlagan. 1995-2001- yillarda Qozog'istonning Italiya, Yunoniston va Maltadagi elchisi sifatida faoliyat ko'rsatdi. O'ljas Sulaymonov rus tilida ijod qiladi. Lekin qozoq xalqiga xos milliy xususiyatlar, urf-odatlar, millatning hayotidagi shonli va og'riqli nuqtalarni yaxshi biladi va ishonarli aks ettiradi. Shu bois uning asarlari qozoq xalqining milliy ruhini teran ifodalashi bilan diqqatga sazovordir. Shoirning birinchi asari - Arg'umoqlar 1961- yilda dunyo yuzini ko'rdi. Shundan keyin uning Quyoshli tunlar, Ajoyib tun, Sharofatli vaqtlar, Maymun yili, Loy kitob, Olovning ko'chishi, Yumaloq yulduz va Az i Ya kabi ko'plab she'riy, nasriy, ilmiy kitoblari chop etildi. O'ljas Sulaymonovning badiiy asarlarida qozoqlarning o'ziga xos turmush tarzi, o'y-fikrlari, his-tuyg'ulari aks ettirilsa, ilmiy asarlarida turkiy xalqlarning dunyo madaniyati taraqqiyotidagi ulkan o'rni tarixiy dalillar asosida yorqin ko'rsatib berilgan. O'. Sulaymonov Az i Ya asarida, yevropaparastlar aytganlariday, turkiylar yovvoyi va madaniyatsiz qavm emas, balki dunyoning eng qadimiy madaniyatli millatlaridan ekanligini asosladi. O'. Sulaymonov Qoyilmisan insonga, zamin deb ataluvchi dostoni bilan dunyoga mashhur bo'ldi. Inson imkoniyatlari va irodasiga bitil gan madhiya bo'lgan mazkur asarda koinotni zabt etib, dunyo tari xida yangi bosqichni boshlab bergan inson haqidagi mushohadalar g'oyat ta'sirchan ifodalanadi. Shoir she'riyatidagi qahramonlar - g'ururli, o'z qadrini biladigan, ayni vaqtda, o'zganing ham qadriga yeta digan shaxslar. Ular fe'li keng, tanti, falsafiy mushohadalarga moyil, chapani va jo'mard kishilar sifatida tasvirlangan. Ularda turkiy qavmlarning tarixiy o'tmishi ta'sirli lavhalarda o'z aksini topgan. ARG'UMOQ (Azim Suyun tarjimasi) Yilqisi bilan mashhur, Qadim qipchoq yerida Oqib boradi uyur, Kuygan o'tlar selida. Tomirimda qaynar qon, Tulporidan saylab ber. Yeldiray misli bo'ron Ostin-ustin bo'lsin yer. Yellar alanga olsin Arg'umoqning qonida. Qiyoq, alaflar qolsin Tuyoqlar to'zonida. Yashash, kurash nimadir, Bilib qo'ysin arg'umoq. Jasorat bizga taqdir, Guldurab ketsin so'qmoq! MAMBET BOTIRNING QATL OLDIDAN AYTGANLARI (Shavkat Rahmon tarjimasi) Bismilloh! O'zimni unutgayman olis yo'lga tushganda, Jang-jadaldan to'yganman, Aytsam, ko'pdir ozorim, Egarda ...