Jurnalist kasbiy odob - axloqi kodeksining paydo bo'lishi, shakllanishining o'ziga xos xususiyatlari

Jurnalist kasbiy odob - axloqi kodeksining paydo bo'lishi, shakllanishining o'ziga xos xususiyatlari X1X asrning 30-40 yillariga kelib jurnalistika sohasi mutaxassislik fani sifatida etibor qozona boshlagan bo'lsa (Professionalnaya etika jurnalista. Avraamov D.S. M.: Misl. 1991. s.42.), jurnalist kasbiy axloqiy huquqlariga oid hujjatlar va bunga bo'lgan ehtiyoj jurnalistika kasbi ommaviy tus olmasidan ilgariroq turli mamlakatlarda tuli davrarda vujudga kelgan. Xususan, 1789 yil 29 avgustda Fransiya Inson va fuqaro huquqlari dekloratsiyasining 11 moddasida shunday so'zlarni o'qiymiz: ―Erkin tarzda fikr va mulohazalar almashish eng ezoz etilgan inson huquqlaridan biridir. Buning manosi shundan iboratki, har bir kishi o'z istagan fikrini izhor qilishi mumkin, albatta bu erkinlik qonun tomonidan haqoratli deb topilmagan holda‖. 1789 yil 29 avgustda Fransiya Inson va fuqaro huquqlari dekloratsiyasining 9 moddasida esa shunday yozilgan: ―Shaxs sud tomonidan aybdor deb topilmaguniga qadar aybsizdir. Agar shaxs haqida ma'lumotni chop etish omma qiziqishiga mos kelsa, u holda aybsizlikka hurmat munosabati mushtariyga qanday tafsilotlarni va uni qay tarzda yetkazish masalasiga etibor berishni taqozo etadi. llomonosov M.V. «rassujdenie ob obyazonnostyax jurnalistov pri izlojenii imi sochineniy, prednaznachennoe dlya podderjaniya svobodi filosofii» 1754g. X!X asrda kelib rivojlangan mamlakatlarda jurnalistika sohasida faoliyat yurituvchi matbuotchilar maxsus tayyorgarlik ko'rishi kerakligi haqidagi masala kun tartibiga chiqdi. Jumladan AQSHlari matbuoti haqida 1799 yilda nashr etilgan gazetadagi fikr etiborli: Amerika gazetalari mamlakatni hayajon va inqilob holatida ushlab turishga intiladi. Shu bois yaxshi kollejda etishib chiqqan jurnalistlarda bunday muammolar bo'lmaydi, deb o'ylayman. Demak, jurnalistlar tayyorlashga qaratilgan o'quv dargohlarining vujudga kelishi asosida ma'lumotlarni to'g'ri va xolis etkazuvchi jurnalist kadrlarni etishtirishga bo'lgan ehtiyoj bilan bog'liqdir. Jurnalistlarning huquq va vazifalari haqida dekloratsiya Myunxen ustavidan, Fransiya kundalik regional mutbuotining qoida va amaliyotidan ko'chirmalar, Shimoliy amerika Redaktorlar jamiyatining kasbiy etikasidan, Britaniya Jurnalistlarining Milliy uyushmasi Boshqaruv va Ish Amaliyoti Kodeksidan ko'chirmalar. (Jurnalistlar uchun amaliy qo'llanma. UNESCO TASHKENT Office 95, Tashkent, Uzbekistan. 2002.) Kodeks lotincha so'z bo'lib, kitob, bir tizimga solingan huquqiy akt, qoidalar majmui manosini bildiradi. Shuningdek, xartiya so'zi ham kodeks so'zi bilan manodosh. Yani, grekcha so'z bo'lib qog'oz, imuhim tarixiy hujjat degan asl manoga ega. Jurnalist kasb axloqi tushunchasi - bir insonnining emas, malum bir ijtimoiy guruhning axloqiy xususiyatlari hisoblanadi. me'yor kasb etikasining boshlang'ich nuqtasidir. Jurnalist va iste'molchi (o'quvchi, tomoshabin yoki tinglovchi) turli ijtimoiy rolni bajaradilar. Biri o'z kasbining ustasi, ikkinchisi uning mehnati mahsulidan foydalanadi. X!X asr oxiri va XX asr boshlarida xorij OAVlarida jurnalist axloqiy kodekslariga ehtiyoj tug'ildi. ma'lumotlarga qaraganda avvalo Yevropava Amerikada paydo bo'lgan va keng yoyilgan matbuot monopoliyasi orqali ommaning onggiga kuchli ta'sir etish, xususan manipulyatsiya ...