Hayot va adabiyot 3

hayot va adabiyot R e j a : hayot va uning badiiy inikosi. Fan, san'at va adabiyot Adabiyotning tasvir obyekti va vazifalari. Adabiyot - insonshunoslik. Badiiy adabiyotning bosh xususiyati- uning ijtimoiy ong shakllaridan biri ekanligi va, ayni chokda, ustkurma hodisalariga mansubligidir. Bas shunday ekan, bu urinda, dastavval, «ijtimoiy borliq va ijtimoiy ong» bazis va ustkurm» haqidagi tushunchalarni eslash joizdir. Zero, mazkur tushunchalarsiz baddiy adabiyotning hayotni aks ettirishi va, ayni chokda, hayot taraqqiyotiga kuchli taxsir ko'rsatishi qonuniyatlarini chuqur anglash mumkin emas. Malumki, ijtimoiy borliq- jamiyatning moddiy hayotda, soddiy nematlar ishlab chiqarish hamda shu ishlab chiqarish jarayonida kishilar kirishadigan munosabatlar. Ijtimoiy ong-qarashlar, tasavvurlar g'oya ; siyosiy, yuridik va estetik nazariyalar; filosofiya, axloq, din va xokazo. Demak, jamiyat hayotining moddiy tomonlari - ijtimoiy borliq va uning ma'naviy jihatlari ijtimoiy ong hodisasi ekan. Ijtimoiy borliq ijtimoiy ingdan tashqarida va unga bog'liq bo'lmagan holda mavjuddir. Ijtimoiy ong esa ijtimoiy borliqning inikosidir. Ijtimoiy borliq bilan ijtimoiy ingning o'zaro munosabati - murakkab dialektik jarayondir. Adabiyot xam ijtimoiy ong shakllaridan biri ularok ana shu qonuniyatga amal qiladi - adabiyot hayotdan usib chikadi va unga uzluksiz ta'sir o'tkazib turadi. Darvoqe kishilar o'z turmushini ijtimoiy ishlab chiqishda ularning irodalariga bog'liq, bo'lmagan, muayyan, zarur munosabatlariga kirishadilar, bu munosabatlar ularning moddiy ishlab chikaruvchi kuchlari rivojining muayyan bosqichiga muvofik bo'ladi. Bu ishlab chiqarish munosabatlarining jami jamiyatning iqtisodiy tuzilishini, real bazisini tashkil etadi, huquqiy va siyosiy ustkurma shu real bazis ustiga kuriladi va sotsial ongning muayyan formalari shu bazisga muvofik bo'ladi. Moddiy hayotni ishlab chiqarish usuli umuman ijtimoiy , siyosiy va ma'naviy hayotni belgilaydi, kishilarning ongi ularning borligini belgilamaydi, balki, aksincha, ularning ijtimoiy borligi ularning ongini belgilaydi. Yuqoridagi fikrlardan anglashilarliki, jamiyatning iqtisodiy strukturasini tashkil etuvchi ishlab chiqarish munosabatlarining jumaljami bazisni tashkil etadi. Siyosiy, huquqiy , axloqiy, estetik, diniy, falsafiy qarashlar kabi ijtimoiy ong formalari esa ustkurmaga mansubdir. Ijtimoiy ongning barcha formalari jamiyatning iqtisodiy munosabatlarini va iqtisodiy strukturasini aks ettiradi. Ustkurma munosabatlari mafkuraviy munosabatlarini o'z ichiga oladi. Mafkuraviy munosabatlar esa dasttavval ong orqali vujudga keladi. Bazis tomonidan belgilangan ustkurma hodisalari o'z taraqqiyotida nisbiy mustaqillikka ega bo'ladi. Bu gaplar badiiy adabiyotga tula taalluklidir. Xar bir ijtimoiy- iqtisodiy formatsiya muayyan bazisga va unga muvofik keladigan ustkurmaga ega bo'ladi. Bazis va ustkurmaning o'zgarishi bilan bir ijtimoiy formatsiya ikkinchisi bilan urin almashtiradi. iqtisodiy bazis bunyodga keltirgan va uning inikosi bo'lgan ustkurma tarixiy jariyonda faol rol uynaydi. Shuningdek, adabiyot ustkurma hodisasi sifatida jamiyatning ma'naviy hayotida g'oyatda katta ahamiyat kasb etadi. Ammo u o'z taraqqiyoti qonuniyatlari asosida rivojlanib boradi - bir ...