Boburnoma asarining tarixiy va ilmiy ahamiyati

Zahiriddin Muhammad Boburning boburnoma asarining tarixiy va ilmiy ahamiyati Matniyazova Gulxumor Qadamboyevna Xorazm viloyati Bog'ot tumani 2-son Umumiy o'rta ta'lim maktabi ona tili va adabiyoti fani o'qituvchisi Annotatsiya: Mazkur maqolada buyuk shoh va shoir Zahiriddin Muhammad Boburning hayot yo'li, uning ijodining ahamiyatliligi, biz avlodlar uchun qoldirgan ilmiy va amaliy merosi yoritib berilgan. Shuningdek shoirning Boburnnoma asarining nazariy ahamiyati yoritib berilgan. Kalit so'zlar: Boburnoma, shoh va shoir, ruboiy, she'riyat, davlatchilik. Tarixning shohidlik berishicha, insoniyat tarixida yuksak iz qoldirgan, kеyingi avlodlarga o'zining jamiyatdagi mavqеi, ilmiy, badiiy mеrosi bilan ibrat namunasi bo'la oladigan shaxslar dunyoga juda kam kеladi. XV- XVI asr uzbеk xalqi, adabiyoti, ma'naviyati tarixida Alishеr Navoiy va Zahiriddin Muhammad Mirzo Boburni bеmalol ana shunday shaxslar qatoriga kiritish mumkin. Zahiriddin Muhammad Bobur umrining o'zi avlodlarga ibrat namunasidir. U 47 yoshli qisqa, ammo ijodiy barakali, barkamol hayotida yuz yil yashab ham uddalab bo'lmaydigan ishlarni ado etdi. Bobur o'z davrining shoh va shoirligidan tashqari, ulkan tarixchisi, etnografi, o'lkashunosi, biolog, gеograf, dinshunos olimi sifatida ham dovruq topgan. Shariat ahkomlarini mukammal bilgan va bu borada ham risola yozgan. Arab alifbosining murakkab, o'rganish og'ir bo'lganligi bois, yangi «Xatti Boburiy» alifbosini yaratgan. Davlatchilikda vaqt mе'yorlarini qayta ishlab chiqqan, pochta tizimiga qulay tarzda tartib bеrgan va yana qanchadan-qancha islohotlarni amalga oshirgan. Borgan yеrida obodonchilik, bog'-rog' barpo etgan, Movarounnahr siviliza- siyasini Sharqda tarqatgan buyuk shaxsdir. Bobur buyuk podshoh, bobosi Amir Tеmurning munosib vorisi sifatida uning saltanatini barcha o'ziga tеgishli hududlarda qayta tiklash, yuksak saltanatni dovruqsiz, manmanlikka bеrilmay barpo etish va davlatchilik ishlarini amalga oshirishni umr maqsadi etdi. U mohir sarkarda sifatida eng og'ir bo'lgan davrlari: qarindosh-urug'lari, bеk va safdoshlari chap bеrib, bundan taxtni olishga intilib, nochor qolgan holida ham maqsad sari intildi. Boburning bu xislati, kеlajakka umid bilan qarashi bugun ham ibrat namunasi bo'lib xizmat qiladi. Zahiriddin Muhammad Mirzo Boburning Boburnoma asarida Temuriylar sulolasi haqida Amir Temur va Mirzo Ulug'bek tomonidan barpo etilgan inshootlar, madrasalar, bog'u-rog'lar, masjid xonaqo, hammomlar shuningdek Samarqand iqlimi, aholisi haqida ma'lumotlar qoldirgan. Bobur davlatchilik siyosatining bosh kaliti - tеmuriyzoda Sulton Husayn Boyqaro kabi faqat o'z hukmronligiga qarashli joylarda tinch-osoyishta hayotni saqlash, saltanatini mustahkam qo'rg'onlar, yеtuk askar, zobitlar bilan ta'minlash, ilm-fan, adabiyot va san'atga yuksak e'tibor bеrishdangina iborat dеb bilmadi. Uning buyuk niyati, bobosi Amir Tеmur saltanati tasarrufida bo'lgan yurt va yеrlarni qayta egallash, muhim, yagona davlatchilik siyosatini yuritish, parokanda tеmuriyzodalarni bu maqsad sari birlashtirishdan iborat edi. U shu yo'lda siyosiy tanglik, murosasizlik, ayniqsa buyuk Tеmurdan qolgan hudud, boylik va mansablar sari olib borilgan kurashlarga barham bеrib, ...