Tushuntirish xati yozish qoidalari va namuna

Ma 'lumot-axborot hujjatlari TUSHUNTIRISH XATI Xizmat sohasidagi, xizmatga aloqador masalani, uning ayrim jihatlarini yozma izohlovchi va muassasa (boiim) rah- bariga (ichki) yoki yuqori tashkilotga (tashqi) yo'llanuvchi hujjatdir. Yuqoridagi ta'rifdan ko'rinadiki, tushuntirish xati xuddi ma'lumotnoma va bildirishnoma singari ichki va tashqi xusu- siyatga ega. Keyingi holatda, ya'ni tushuntirish xati yuqori tashkilotga yuborilayotganda, u ko'pincha biror asosiy hujjat (rejalar, hisobotlar, loyihalar)ga ilova tarzida bo'lib, mazkur hujjatni umuman yoki uning ba'zi o'rinlarini qisman izohlab, tushuntirib beradi. Bu xildagi tushuntirish xati, shuningdek, muassasada bo'lib o'tgan voqea-hodisaga, rahbaming ba'zi xatti-harakatiga, rejalashtirilgan ishlaming bajarilmay qoli- shiga ham izoh beradi yoki dalillaydi. Demak, bu holda tu­ shuntirish xati mustaqil hujjat hisoblanmaydi, shunga qara- may, u muassasa xos ish qog'ozida rasmiylashtiriladi va rah­ bar tomonidan imzolanadi. Ichki, boshqacha aytganda, shaxsiy tushuntirish xatlari, asosan, xodim (ishchi, xizmatchi, fermer xo'jaligi a'zosi, ta- laba) tomonidan, ba'zan bo'linmalar rahbarlari tomonidan muassasa rahbari nomiga yoziladi. Unda ish (o'qish) jarayoni- da xodim (talaba) tomonidan sodir etilgan ba'zi xatti-harakat- lar (masalan, ish yoki o'qishga kech qolish, kelmay qolish, reja yoki ayrim topshiriqni bajarmaganlik, belgilangan tartib-qoi- dalarga rioya qilmaganlik va boshqalar) va ulaming sabablari izohlanadi, dalillanadi. Bevosita xodim (muallif) tomonidan imzolanadigan bunday tushuntirish xati oddiy qog'ozga yozi- 312 Tushuntirish xati ladi. Shaxsiy tushuntirish xatlari, odatda, mansabdor (rahbar) shaxsning talabi bilan yoziladi, chunki u keyinchalik xodim haqida muayyan qarorga kelish, unga nisbatan tegishli inti- zomiy jazo chorasi qo'llash yoki, dalillar asosli (uzrli) bo'lsa, qo'llamaslik uchun asos vazifasini o'tashi mumkin. Umuman, tushuntirish xati quyidagi zaruriy qismlardan iborat boiadi: 1. Hujjat yoilanayotgan tashkilot yoki mansabdor shaxs­ ning to'liq nomi. 2. Hujjatni tayyorlagan (yozgan) muassasa yoki shaxsning to'liq nomi. 3. Hujjat turining nomi (Tushuntirish xati). 4. Hujjat matni (mazmuni). 5. Imzo. 6. Sana (hujjat yozilgan vaqt). Tashqi, xizmat yuzasidan korxona, muassasa va hoka'zolar nomidan yoziladigan tushuntirish xatlari xos ish qog'ozida rasmiylashtiriladi va ularning to'liq nomi ushbu ish qog'ozida aks etadi. Ichki tushuntirish xatlarida esa rahbar yoki xodim­ ning to'liq nomi deyilganda, u ishlaydigan (o'qiydigan) boMinmaning nomi, shaxs lavozimi, ismi, otaismining bosh harflari va familiyasi nazarda tutiladi. Zaruriy qismlari va yozilish shakli jihatidan tushuntirish xati arizadan deyarli farq qilmaydi, tarkibiy qismlarining joylashishi ham bir xil. Faqat shaxsiy tushuntirish xatining muallifi arizadagiday chiqish kelishigida emas, balki qarat- qich kelishigida rasmiylashtirilgani ma'qul. 4-9-ilovalarda shaxsiy xususiyatdagi tushuntirish xatlari- ga bir necha namunalar berildi. Muassasa nomidan yoziladi­ gan tushuntirish xatlari boshqa asosiy hujjatlarga bogMiqligi sababli ularga oid namunalar berilmadi. 313 Ma 'lumot-axborot hujjatlari Shaxsiy tushuntirish xati namunalari 4-ilova «0'zbekko'mir» aksiyadorlik jamiyati Angren qo'ng'ir ko'mir koni ...