Akademik litseylarda Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalari mavzusini o'qitish metodikasi

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA'LIMI VAZIRLIGI Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti Fizika-matematika fakulteti «Umumiy Fizika» kafedrasi Bitiruv malakaviy ish Mavzu: Akademik litseylarda Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalari mavzusini o'qitish metodikasi. Student: M.Xalimbetova Ilmiy rahbar: B. Yavidov Kafedra mudiri: A. Kamalov NUKUS-2014 1 Mundarija: Kirish 3 I bob. Asosiy bilimlar 1.1. Osmon sferasi 5 1.2. Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalari 11 1.3. Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalari mavzusini akademik 12 litseylarda o'qitish masalasi va uning o'zgachaliklari II bob. Nazariy bilim 2.1. Gorizontal koordinatalar sistemasi ……. 13 2.2. Ekvatorial koordinatalar sistemasi …… 16 2.3. Ekliptik koordinatalar sistemasi …… 21 2.4. Geografik koordinatalar sistemasi …… 23 2.5. Geografik va osmon koordinatalari orasidagi bog'liqlik 26 2.6. Ekvatorial koordinatalar sistemasidan gorizontal koordinatalarga 29 o'tish…… 2.7. Gorizantal koordinatalar sistemasidan ekvatorial koordinatalarga o'tish… 32 II bob. Uslubiy bo'lim 3.1. Osmon sferasidagi yoritgichlarining koordinatalari mavzusini akademik litsey va kasb-hunar kollejlari astronomiyasi kursida o'qitish texnologiyasi 35 3.2. Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalari mavzusini o'qitish 36 rejasi 3.3. Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalari mavzusini o'tishda o'quvchilarga berilishi lozim bo'lgan asosiy bilimlar (ma'ruza ) 39 3.4. Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalariga oid masalalar yechish 46 Xulosa…… 50 Foydalanilgan manbalar 52 ILOVALAR 53 2 KIRISH Mavzuning dolzarbligi va masalaning qo'yilishi. Bugungi kunda O'zbekistonda ta'lim-tarbiya sohasi davlat siyosati darajasiga ko'tarilib, mutlaqo yangicha qarash barpo etildi, desak mubolag'a bo'lmaydi. Akademik litsey hamda kasb-hunar kollejlarida esa, o'quvchi yoshlar oz qiziqishlaridan kelib chiqib ixtiyoriy-majburiy holda bilim, malaka va ko'nikmalarni chuqurlashtirish imkoniyatiga ega bo'ladilar. Hozirda ta'lim-tarbiyani rivojlantirishda zаmоnаviy ахbоrоt tехnоlоgiyalаri, kоmpyutеrlаshtirish vа kоmpyutеrlаr tаrmоqlаri nеgizidа tа'lim jаrаyonini ахbоrоt bilаn tа'minlаshni rivоjlаntirishi bеlgilаb qo'yilgаn. Shu sabab Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalari mavzusini va undagi jarayonlar bilan XXI asr talabalarini tanishtirish, global masshtabda fikrlash va tafakkur qilishni o'rgatish astronomiya predmetining o'z oldiga qo'ygan muhim vazifalaridan hisoblanadi. Bitiruv malakaviy ishining maqsadi. Bu muаmmоning yеchimini tоpish, ахbоrоt tехnоlоgiyalаrini tа'lim tizimidа qo'llаshdеk muhim mаsаlаni kеltirib chiqаrаdi. Bugungi kundа yangi ахbоrоt tехnоlоgiyalаrini kеng ko'lаmdа jоriy etmаy turib, tа'lim tizimini tаkоmillаshtirib bo'lmаydi. Shu maqsadda tayyorlangan ushbu bitiruv malakaviy ishi astronomiya fanining asosiy mavzularidan biri, u ham bo'lsa osmon koordinatalari ga doir darslarni zamonaviy pedagogik texnologiyalar, axborot kompyuter texnologiyalari va boshqa ko'rgazmali qurollar bilan boyitib o'rganishga qaratilgan. Bitiruv malakaviy ishida qo'yilgan maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar belgilandi: − Astronomiya fanining osmon koordinatalari mavzusi bo'yicha asosiy ma'lumotlarni o'rganib chiqilib, materiallar to'plandi; − Osmon sferasining asosiy nuqta, chiziq va aylanalari haqida ma'lumot; − Osmon sferasidagi yoritgichlarning koordinatalari mavzularini ko'rgazmali qurollar bilan boyitib o'qitish uslubiyatini ishlab chiqish; 3 − Akademik litsey uchun ...