Gorizontal paralaks. Quyosh sistemasidagi jismlargacha bo'lgan masofani o'lchash

Gorizontal paralaks. Quyosh sistemasidagi jismlargacha bo'lgan masofani o'lchash Quyosh sistemasidagi jismlargacha bo'lgan masofani o'lchash ularning gorizontal paralakslarini o'lchashga asoslangandir. Yerning markazidan va yuzidan M yoritgichning ko'rish yo'nalishlari orasidagi burchakcha yoritgichning sutkalik paralaksi deyiladi.Boshqacha qilib aytganda sutkalik paralaks yoritgichdan turib yerning radiusini ko'rish burchagidir. Yoritgich gorizontda bo'lganda uning sutkalik paralaksi, o'zining maksimal qiymatiga erishadi va unga gorizontal paralaks deyiladi. Rasmdan ko'rinib turibdiki yoki (11.1) Birinchi va ikkinchi formulalardan (11.2) Shuning uchun (11.3) Quyosh sistemasidagi jismlarni paralakslari uncha katta emas, masalan Quyosh uchun R=879 sayyoralar uchun 1 dan kichiqdir. Shuning uchun (11.3) formulani sinuslarini tushirib quyidagi shaklda yozish mumkin. (11.4) Yoritgich gorizontal R0 paralaksini bilgan holda ungacha bo'lgan masofani yer markazidan oson topish mumkin. (11.5) R0 - Yer ekvatorial radiusi. Oydan tashqari barcha yoritgichlar paralaksi qiymati juda kichikdir, shuning uchun (11.5) formulani o'zgartirib yozish mumkin. (11.6) buni (11.5) formulaga qo'yib, (11.7) ekanligini topamiz. (11.7) formuladan R0 qaysi birlikda berilgan bo'lsa ham o'sha birlikda aniqlanadi. Oxirgi paytlarda yoritgichlargacha bo'lgan masofa radiolakasion metod yordamida aniqlanadi, bunda (11.8) Bunda c - radioto'lqin tezligi c=300.00 kms, t - to'lqinni yoritgichga borib kelish vaqti. Yulduzlargacha bo'lgan masofa ularni yillik paralakslarini o'lchashga asoslangandir. Yulduzdan Yerning Quyosh atrofida aylanishi orbitasini o'rtacha radiusini, yulduzdan o'tkazilgan yo'nalish radiusga perpendikulyar bo'lgandagi, ko'rish burchagiga yillik paralaks deyiladi. Rasmdan ko'rinib turibdiki (11.9) yulduzlarning yillik paralakslari 1 kichiqdir, shuning uchun (11.10) yozish mumkin. a - qaysi birlikda berilgan bo'lsa o'sha birlikda o'lchanadi. ...