Oq karliklar

Oq karliklar Ma'lum kritik massadan kichik massali yulduzlar uchun gravitatsion siqilish Oq karliklar deb ataluvchi stadiyasida to'xtaydi. Oq karliklarning zichligi 107grsm3dan katta, temperaturasi ~104k bo'ladi. Bunday katta temperaturada muhit atomlari to'la ionlashgan bo'lib, atom yadrolari elektronlar aynigan gazi daryosi ichida joylashgan bo'ladi. Bunday aynigan gaz bosimi keyingi gravitatsion kollaps bosimiga qarshilik ko'rsatadi. Aynigan elektronli gaz bosimi kvant xususiyatiga ega bo'lib, u elektronlar Pauli prinsipiga bo'ysungani uchun hosil bo'ladi. Pauli prinsipi, har bir electron egallashi mumkin bo'lgan chegaraviy hajmni belgilaydi. Tashqi bosim bu hajmni kamaytirish holatida bo'lmaydi. Oq karliklarda barcha elektronlar minimal hajmni egallagan bo'lib, gravitatsion siqilish bosimi elektronlarni ichki bosimini muvozanatlagan bo'ladi. Kvant mexanikasidagi Geyzenberg aniqmaslik prinsipidan foydalanib Oq karliklarni maksimal massasini (chegaraviy massani) belgilash ko'rsatadiki, bunday 1.4 M0 (M0 - Quyosh massasi)ga tengdir. Shunday qilib aynigan elektronlarni massasi ~1.4M0 massadan kattasini ushlay olmaydi. Agar 0.5M0 ...