Yerning o'lchamini aniqlash

Yerning ylchamlarini aniqlash Yerning shar shaklida ekanligini birinchi bylib, Oy tutilayotganda Yer soyasidan ytish hodisalarini yrganish asosida Aristotel (eramizdan oldin IV asr) anikladi. Ayni paytda Yer radiusini aniklashning bir necha usullari malum. Bu usullar ichida eng kadimiysi eramizdan oldin II asrda yunon astronomi Eratosfen kyllagan usuldir. Bu usulga kyra, dastlab malum Yer meridiani yoyining uzunligi - topilib, syngra u asosda meridian aylanasining uzunligi - aniklanadi ( rasm). Buning uchun tanlangan Yer meridiani yoyining uzunligi n0 uning uchlarida (A va B da )turgan kuzatuvchilarning geografik kenglamalarining farqi , bu kuzatuvchilar uchun bir vaqtda kulminatsiyada bylgan M yoritgichning zenitdan uzoqliklarining farqi ga kyra topiladi, yani Syngra mazkur meridian yoyining uzunligi ylchanadi. Bu topilgan kattaliklar asosida 10 -ga tyђri kelgan meridian yoyning uzunligi tenglikdan topiladi. U holda meridian aylanasining uzunligi ga teng byladi. Ikkinchi tomondan bylganidan, mos ravishda, bu tengliklarni o'ng tomonlarini tenglab, ni olamiz. Bundan Yer radiusi - ni quyidagi ifodadan topamiz: bu yerda ni uzunligini topish, kadimda ancha murakkab ish bylib, ayni paytda maxsus triangulyatsion metod deyiluvchi usul asosida oson topiladi. ...