Astrofotometriya. Astrofotografik asosiy tushunchalar

Astrofotometriya. Astrofotografik asosiy tushunchalar Reja: 1.Astrofotometriya asoslari. 2.Astrofotog'rafiya. 3.Nurlanishni qayd etilishi. 4.Fotoelektrik qayd qilgich Hozirgi vaqtda osmon jismlarini o'rganishda fotog'rafik metod nihoyatda keng qo'llaniladi. U vizual kuzatishlarga nisbatan quyidagi afzalliklarga ega. 1)momentlilik juda qisqa vaqtda davom etadigan hodisalarni (masalan, meteorlar yoki so'niy yo'ldoshlar) tasvirlash . 2)Panaramalik bir qancha osmon jismlarini bir vaqtda fotosuratga olish 3)obyektivlik -kuzatilayotgan hodisani , obyekti ular aslida qanday bo'lsa, shundayligicha tasvirlash 4)Integrallik -yorug'lik ta'sirini to'plash. Ekspozitsiya (fotosuratga olish vaqti oshirilgan sari fotosuratda sekin -asta bu teleskopda vizual kuzatishda umuman ko'rinmaydigan eng xira yulduzlar ham paydo bo'la boshlaydi. 5)Hujjatlilik fotoplenkalarni hujjat sifatida saqlash va undagi tasvirni istalgan vaqtda o'rganish imkoniyatini beradi. 6)Ko'rinadigan spektr sohasidagina emas, balki infraqizil va ultrabinafsha nurlarda fotosuratga olish imkoniyati bo'ladi. Astrofotometriya osmon jismlarining umumimiy nurlanishini o'rganadi. Turli jismlarning nurlanishini belgilovchi asosiy fotometrik kattaliklarning mazmunini eslatib o'taylik. Malumki, yorug'lik energiyasi bu yoritgich haqida to'liq ma'lumot beruvchi birdan bir asosiy dalildir. Shuning uchun bu enargiyani elektromagnitning turli shkalasida o'lchash muhim astrofizik metodlardan hisoblanadi. Yorug'lik energiyasini quvvatini yorug'lik oqimi belgilaydi. Biror malum yuza bo'ylab yorug'lik oqimi deb -vaqt birligi ichida o'tgan yorug'lik energiyasi tushuniladi. Fotometrik kattaliklar ichida yoritilganlik malum yuza birligiga tushayotgan yorug'lik oqimini xarakterlaydi.F-yorug'lik oqimi ; S yuza.Demak, Ye= (1) Malumki,yoritilganlik berk kontur bo'ylab vaqt birligi ichida undan o'tatgan yorug'lik yonergiyasi shu yoritgichni yorqinligi deyiladi. Va S=4 R2 (2) Yorug'likni ravshanligi deb esa, -Yoritkichni malum yo'nalish bo'yicha birlik fazoviy yuzadan taralayotgan yorug'lik energiyasiga aytiladi. Yoritgichni ravshanligi -intensivlik deb yuritiladi.Bu yerda s yuza S= cos (3) E= (4) Bu yerda yoritilganlik normal bilan S yuza orasidagi burchak va L yo'nalish hosil bo'lgan yoritilganlik.Yoritilganlik birlik yuza bo'lmasa, Ye=(5) = (6). Osmon jismlarini vizual o'rganish XIX asr o'rtalarigacha davom etdi. Bu davrga kelib, esa fransuz fiziklari Fizo va Fuko fotografik emulsiyani ixtiro qildi. Endi esa bu astronomiyada qo'llanila boshlandi. Fotog'rapfik plastinka kumushni tuzlaridan tashkil topgan bo'lib yorug'lik kvantlari ta'sirida metall kumush ajraladi, va bu joy qorayib ko'rinadi.Fotomateriallar ular ishlatadigan asoslarga qarab turlicha bo'ladi. fotoplenka asos plyonka fotoplastinka asos plastinka fotoqog'oz asos qog'oz. Oddiy fotog'rafik plastinkani sezgirligi 5500A0 gacha boradi.Fotog'rafik plastinkani sezgirligini oshirish uchun maxsus ranglar qo'shiladi va 600A0 ga etkaziladi Bunday fotoplastinkalar ortoxromatik fotomateriallar deyiladi.Agar = 700 A0 bo'lsa panoxromatik plastinkalar q (900-1300)A0 bo'lsa infraxromatik plastinkalar deyiladi. Fotoplastinkalari ko'pincha RDG ni ORWO formada ishlab chiqiladi.Bunda FU-1 FU-2 FU-5 NO-22 No-21 WO-1 WO-2 WP-1 WP-2 Fotog'rafik materiallarni malum yorug'lik energiyasi qayd etilgandan so'ng qorayish kam va ko'pligiga qarab o'nga tushgan yorug'lik energiyasini kattaligini bilish kolibrovka qilish deyiladi. Qorayish zichligi ...