Koinotning tuzilishi va evolyutsiyasi

Reja: Galaktika tuzilishi, yulduzlarning xususiy harakati Galaktikamizning vujudga kelishi va uning dinamikasi Galaktikalarning ochilishi. Bizning galaktika Galaktikalarning fizik xususiyati Radiogalaktikalarning strukturasi, nurlanish aktivligining o'zgarishi Galaktikaning tuzilishi va tarkibi Koinotning tuzilishi va evolyutsiyasi Galaktika tuzilishi, yulduzlarning xususiy harakatlari Quyosh va yulduz sistemalari, yulduzlararo chang va gaz, atom va kosmik zarachalardan iborat ma'lum strukturali o'zaro dinamik bog'liq sistemaga Galaktika deyiladi. Katta teleskoplar yordamida aniqlanishicha, 75 mlnga yaqin Galaktikaga o'xshash sistemalar mavjudligi ma'lium. Ularga Galaktikadan tashqari tumanliklar yoki Galaktikalar deyiladi. Galaktika umumiy ko'rinishi va katta - kichikligi jihatidan mashhur Androme'da tumanligi bilan bir xil. Quyosh sistemasi Gallaktika ichida bo'lganligidan biz uning umumiy ko'rinishini bevosita to'la tassavur qila olmaymiz. Gallaktika shaklini dastlab uch o'qli Ellinsond deb qabul qilish mumkin. Uning simmetriya tekisligi - galaktik tekisligi taxminan Somon yo'lining o'rtasidan o'tadi. Gallaktik tekisligi osmon sferasi bilan osmon ekvatoriga 620 burchak ostida og'gan holda kesishib Galaktik ekvatorni hosil qiladi. Undan 900 uzoqlikda joylashgan nuqtalar Galaktika qutublari deyiladi. Shimoliy qutubning ekvatorial kordinatalari =12h49m, =+270.4. Galaktika shimoliy qutibdan qaralganda Galaktika markazi yo'nalishidan boshlab soat milining harakat yo'nalishiga teskari yo'nalishda galaktik ekvator bo'ylab hisoblanadigan hamda yoritgich va Galaktika qutbidan o'tuvchi katta aylanaga bo'lgan burchakli masofa galaktik uzunlama deyiladi va l harfi bilan belgilanadi. Yoritgichning galaktik ekvatordan burchakl;I balandligi uning Galaktik kenglamasi deyiladi va b harfi bilan belgilanadi. ( l , b.) gallaktik koordinatalar sistemasi deyiladi. Osmon sferasining har xil yo'nalishdagi maydonchalarida turli ravshanlikdagi yulduzlarning sonini hisoblash, yulduzlarning to'da - to'da bo'lib joylashishlarini tekshirish, infraqizil va radiato'lqinlarni kuzatish usullari yordamida Galaktikada materiyaning taqsimlanish qonunlari o'rganiladi. Galaktikadagi turli - tuman obyektlar ularning joylashishiga qarab uch turga bo'linadi. Galaktik tekislikda yaqin joylashgan jismlarni tekislik tashkil etuvchilar, Gallaktika qutublariga yaqin va uni har tomonlama o'rab turuvchi jismlarni sfera tashkil etuvchilar deyiladi. Qolgan boshqa jismlar oraliq tashkil etuvchilarga kirgan har xil obyektlar qism sistema deyiladi. Galaktikada markaziy qism diametrik - 1,3 kns bo'lgan yadro mavjud. Yadroni chang, gaz tumanliklari o'rab turganligi va yulduzlar ko'p bo'lganligi sababli uni antiqaviy asboblar yordamida qurib bo'lmaydi. Yadroning o'rtacha zichligi quyosh atrofidagi yulduzlar zichligidan taxminan ikki barobar ortiq. Markaziy qism kuchli radionurlanishga ega bo'lib, yadroning fizikaviy tabiati haqida ma'lumotlar asosan ana shu radionurlanishni kuzatish yordamida olinadi. Osmon sferasida yulduzlar vaziyati o'zgarib turadi. Uning asosiy sababi presesiya, nutasiya, aberrasiya yillik paralloks va yulduzning fazodagi harakatini osmon sferasiga proyeksiyasidir. Yulduzlarning o'ziga xos harakati bilan bir yilda o'tgan yilni osmon sferasiga praeksiyasi yulduzning xususiy harakati ( M) deyiladi. xususiy harakatni aniqlash uchun yulduz vaziyatlari haqida ma'lumot beruvchi va bir - biridan 20 ...