Kosmonavtika asoslari

Kosmonavtika asoslari Reja: 1. Kosmonavtika predmeti 2. Uchish paytida kosmik apparatga (KA) ta'sir etuvchi kuchlar 3. Vaznsizlik 4. Tortishishning markaziy maydoni 5. Tortishishning markaziy maydonida jismning ќarakati Kosmonavtika predmeti Kosmonavtika «kosmos» va grekcha «nautika»- kema boshšarish san'ati so'zlaridan tashkil topgan bœlib, raketa va kosmik apparatlardan foydalanib, insoniyat eќtiyoji uchun kosmik fazo va Yerdan tashši samo obyektlarini œzlashtirishni ta'minlaydigan fan va texnika b¢limlarining uyushmasidir. Kosmonavtika, shuningdek, kosmik uchishlar nazariyasi (traektoriyalarni ќisoblash va boshšalar), uchuvchi raketalar, raketa dvigatellari, boshšarishning bort tizimlari, kosmik apparatlar, uchirish šurilmalari, ilmiy priborlar, yerdan turib boshšarish tizimi, telemetriya, orbital stansiyalarni jiќozlash va boshša yana bir šancha tashkiliy tizimlarni tuzishni œz ichiga oladi. Kosmosni bevosita œrganishning inson faoliyati sferasidan œrin olishi, jahon fan-texnika taraššiyoti tarixida muhim bosšich bœlib, kelgusida u jamiyat rivojiga katta ta'sir kœrsatishi mukarrar. Kosmonavtika barcha tabiiy fanlar (astronomiya, fizika, biologiya) va matematika bilan uzviy boђlangan. Kosmik raketa texnikasi mavjud texnika fanlarining yutuђiga tayanadi. Kosmik apparat kosmosda mašsadga muvofiš ќarakatlanishi va mœljallangan fazoning nuštasiga yoki kosmik obyektga aniš vaštda etib borishi uchun ќisob- kitobni olimlar, texnik xodimlar astronomik jismlarga tayangan ќolda amalga oshiradilar. Osmon jismlarigacha masofalar, ularning œlchamlari, massalari va boshša fizik parametrlari ќašida astronomlar allašachon talay bilimlar t¢plaganlar. Bu ma'lumotlar kosmosga uchishda juda š¢l keladi. Yer atmosferasining zichligi, temperaturasi, magnitosferasi radiatsion poyaslari ќašida ma'lumotga ega bœlmay turib, birorta kosmonavt Yer atrofida bevosita uchirilmagan, shuningdek, Oy tabiatini bilmay turib, unga yœllanmagan bulur edi. Mexanika šonunlarisiz KA lar, sun'iy yœldoshlar, orbital stansiyalarni Yer atrofi zonasiga, planetalarga uchirishning iloji yœš edi. Kosmik apparatlarni Šuyosh sistemasi jismlariga muvaffašiyatli uchirishlar, planetalar, ularning yœldoshlariga tegishli ma'lumotlarni (œlchamlari, masofalari, massalari va boshšalarni) anišligini tasdišlashdan tashšari astronomiya š¢llayotgan metodlarning našadar tœђriligiga ќam ishonch hosil kildirdi. Kosmonavtika astronomiya fanining rivojlantirishga katta xissa šo'shib kelmokda. Kosmik apparatlar, stansiyalar bortidan samoviy obyektlarni optik va kuzga kœrinmas nurlarda (ultrabinafsha, infrakizil, rentgen va radionurlarda) œrganish imkonini berib, oxirgi œn yilliklarda bizning Koinot obyektlari va ularning sistemalari ќašidagi bilimlarimizni misli šurilmagan ќolda boyitdi. Kosmosga uchiriluvchi apparatlarni konstruksiyalarini ishlab chišish va ularning ќarakatlarini boshšarish va ulardan informatsiya olishda olimlar, injener texnik xodimlar fizik šonunlarga tayanadilar. Šuvvatli raketa dvigatellarini ko'rishda raketa texnikasi eќtiyojlarini šondirish uchun yonish va yonish mahsulotlarining ošimi fizikasiga tegishli talay fundamental tadšišot ishlarini bajarishga tœђri keldi. Kosmonavtika ximik bilimlarga ќam keng tayanadi. Kosmik texnika moddalarning turli ximik xossalariga yušori talab kuyadi. Xususan, issikka chidamli, emirilmaydigan va boshša xossalari bœyicha yušori kœrsatkichlarga ega materiallar, yoqilg'i mahsulotlari ximiyasiga kosmonavtikaning ehtiyoji juda katta. yoqilg'i mahsulotlarini keng sanoat masshtabida olishning effektiv texnologiyasini ishlab ...