Nikolay Kopernik

Nikolay Kopernik

O'quvchilarga / Astronomiya
Nikolay Kopernik - rasmi

Material tavsifi

Nikolay Kopernik Kopernik Nikolay (polyakcha - Kopernik, lot. Copernicus - 1473.19.02, Torun, Polsha - 1543.24.05, Frambork, Polsha) - polyak astronomi, geliotsentrik sistema asoschisi. 1492-1494 yillarda Krakov universitettida, keyinchalik Italiyaning Bolonyadagi universitet va boshqa universitetlarida huquqshunoslik, tibbiyot, astronomiya va matematika fanlarini o'rgangan. Kopernik zamonasining yetuk astronomlaridan biri bo'lgan. Uning otasi savdogar bo'lib, bu shaharga Germaniyadan ko'chib kelishgan edi. Nikolay Kopernik oilada to'rtinchi farzand bo'lgan. O'n yoshgacha Nikolay Kopernik farovon va to'qchilikda hayot kechirdi. Uning baxtiyor bolaligi, bo'lajak olim roppa rosa o'n yoshga to'lgan vaqtda to'satdan qayg'uli yillarga almashindi. Yevropaning deyarli yarim aholisini hayotdan olib ketga o'lat epidemiyasi Torunga ham yetib kelib, Nikolay Kopernikning otasini ham o'zining dastlabki qurbonlaridan biriga aylantirdi. Padaridan ayrilgan Kopernikning keying taqdiri, uning o'qishi va tarbiyasi muammolari tog'asi Lukash Vachendore zimmasida qoldi. 1498 yilning ilk oylarida Nikolay Kopernik sirtdan Fromborg kaputulining kanonik martabasidagi ruhoniysi bo'lib qabul qilindi. Bir yil keyin akasi Adjey ham aynan shu kapitulning kanonik ruhoniysiga aylandi 1497 yil 9 mart oqshomida astronom Domeniko Mari Novara bilan birgalikda Nikolay Kopernik o'zining ebg dastlabki ilmiy astronomik kuztishlarini olib bordi. Bu kuzatishdan keyi Kopernik Oyning kvadraturada joylashgan vaqtidagi yerdan uzoqlik masofasi, yangi oy, yoki to'lin oy vaqtidagilar bilan bir xil ekanligini ko'radi. 1500 yilda Nikolay Kopernik qisqa muddatha Polshaga qaytadi. Lekin u tezlik bilab yana Italiyaga yo'l olib, Padiya universitetining tibbiyot bo'limiga o'qishga kiradi. Bir vaqtning o'zida u Ferrara universitetida ilohiyot fanlari doktori unvoniga sazovor bo'ladi. Kopernik kuzatuvlar olib brogan vaqtda hali teleskop kashf qilinmagan edi. Xattoki teleskopgacha bo'lgan eng ilg'or va aniq astronomik kuzatuv usullari hisoblangan Tixo Bragening uskunalari ham Kopernikda bo'lmagan. (Tixo Brage usulidagi noaniqlik ko'pi bilan ikki minut bo'lgan). Uning kuzatuvlari uchun qo'llagan asboblaridan biri «Trikvertum» nomli parallaks o'lchovchi uskuna bo'lsa, ikkinchisi ekliptikaning og'ish burchagini aniqlash uchun qo'llagan «Goroskopiy» nomli uskuna bo'lib, quyosh soatlari, hamda kvadratning bir turi bo'lgan. Geliosentrik nazariya Osmon jismlarining harakatini kuzatib borib, Kopernik Ptolomey nazariyasi noto'g'ri ekanligi haqida xulosa chiqardi. 30 yillik mashaqqatli mehnat va muttasil kuztuvlar, hamda murakkab matematik hisoblashlardan so'ng, Nikolay Kopernik Yer ham oddiy sayyoralardan biri ekanligini, va barcha sayyoralar, shu jumladan, Yer ham Quyosh atrofida aylanishini ilmiy isbotlab berdi. Kopernik nazariyasi bo'yicha Quyosh sistemasi 3 noyabr 1516 yilda Kopernikni Polshadagi Olshtin va Penenjnen hududlaridagi kapitul mulklarining boshqaruvchisi qilib saylashdi. Uning bu lavozimdagi faoliyati 1519 yil kuzigacha davom etib, o'z xizmat muddati tugagach Fromborkka qaytib ketdi. Kopernik ishlagan lavozimlar Nikolay Kopernikning ko'rsatgan bunday shaxsiy qahramonligi davlat rahbarlari etiboridan chetda qolmadi. 1521yilda Kopernik Varmiyaning komissari etib tayinlandi. 1523 yil ...


Ochish
Joylangan
Bo'lim Astronomiya
Fayl formati zip → pptx
Fayl hajmi 593.19 KB
Ko'rishlar soni 95 marta
Ko'chirishlar soni 4 marta
O'zgartirgan san'a: 28.03.2025 | 00:04 Arxiv ichida: pptx
Joylangan
Bo'lim Astronomiya
Fayl formati zip → pptx
Fayl hajmi 593.19 KB
Ko'rishlar soni 95 marta
Ko'chirishlar soni 4 marta
O'zgartirish kiritilgan: Arxiv ichida: pptx
Tepaga