Olamning yaxlit manzarasi

Olamning yaxlit manzarasi Reja: Olam va uning yaxlitligi to'g'risida. Fanlardagi ajralish va uning oqibatlari. Tamaddun (sivilizatsiya) tuqnashuviga yul quymaslik Fanlardagi ajralish va uning oqibatlari. Evolyutsiya murvat (mexanizmi)lari Odamzodda rivojlangan tushunchaviy tafakkur shakllangach, olam va unda uzining o'rni haqidagi mulohazalar paydo buldi. Bu xol dunyoqarashni shakllantirdiki, u odamning inson-jamiyatlashgan mavjudotga aylanishida katta bir tarixiy bosqich buldi. Ijtimoiy vokelikdagi o'zgarishlar, yashash uchun kurashning yangi vositalari vujudga kelishi urug-kabilalar va elatlarning birlashib harakat qilishini takoza etdi. Ularni birlashtiradigan va ruhini insoniylashtiradigan g'oyalar kerak edi. Natijada dastavval sehrli kuchlar borligi to'g'risida tasavvurlar, so'ngra olamni va odamni yaratgan, ular ustidan o'z nazoratini urnatgan yakka xudo borligi to'g'risidagi g'oya vujudga kelib, jahon dinlari shakllandi. Dunyoda bir-biridan ajralgan holda turli davrlarda turlicha diniy qarashlar paydo buldi, ular insoniyat tarixiy taraqqiyoti va ma'naviy takomilida g'oyat muhim rol o'ynadilar. ¥ozirgi jamiyatlarda xam diniy dunyoqarashlar ma'naviyatni karor toptirish, inson ruhini poklash uchun muayyan funksiyalarni bajarib kelmokdalar. Fan rivoji, uning negizida yangi texnika va texnologiyalarni ishlab chiqarishda yetakchi mavqega ega bo'la borishi jarayonida yangicha ilmiy-falsafiy qarashlar shakllanmokda. Bunga ko'ra, olam o'z-uzidan paydo bo'lgan, u yaxlit bir butun sistemadir. Olamdagi barcha narsa, hodisa, jarayonlar muayyan qonuniyatlar orqali bir-biri bilan boglangan, bir-birini takoza etadi. Odamzot ongining rivojlanishi oqibati va uning yuqori bosqichi sifatida endilikda Yer deb atalgan olam Noosfera-- aql sohasi bosqichiga kutarildiki, bu davrning o'ziga xos xususiyatlarini anglab olish bag'oyat muhim bo'lib turibdi. Vernadskiyning Noosfera to'g'risidagi ta'limoti tirik narsalar bilan notirik materiya evolyutsiyasi o'rtasida mustahkam aloqa borligini kursatib, bizning olam va unda odamning o'rni to'g'risidagi qarashlarimizni yangi yuqori bosqichga kutardi. U ta'limot asosida rivojlangan hozirgi zamon astrofizika fani Yer satxi shakllana boshlaganini 6-6,5 milliard yil, deb isbotlamokda. Umuman moddiy olam yaxlit bir butun bo'lib, u o'z-o'zidan doimo harakatda, bir holatdan boshqa bir holatga o'tish va rivojlanish jarayonidadir. Olam moddiy jihatdan bir butun bo'lib, uni quyidagi misollar isbotlaydi: 1) koinotdagi barcha yulduzlar kuyoshimiz kabi dumalok va muayyan sistemadan iborat.; 2) barcha jismlarga markazga intilish va markazdan kochish xosdir; 3) Yer va kosmik jismlar bir xil kimyoviy elementlardan tashkil topgan; 4) barcha kimyoviy elementlarning atom tuzilishi bir tipdagi zarrachalardan iborat; 5) Yer va koinotdagi jismlar vujudga kelish va yo'k bo'lish (boshqa shakllarga o'tish) xususiyatiga ega, ularning hammasiga harakat xosdir; 6) tirik organizmlar va notirik organizmlarning hammasi uchun inikos xos; 7) tirik tabiatning barchasida modda almashish jarayoni mavjud; 8) tirik organizmlarning hammasi hujayralari mayda zarralardan tashkil topgan, ularning barchasida genlar irsiyatni saqlab qolishga intiladi. Sinergetika qonuniyatining kashf etilishi natijasida materiyaning o'zini-o'zi tashkillashi, xaos (chala yoki ...