Quyosh aktivligi va uning yerga ta'siri

Quyosh aktivligi va uning yerga ta'siri Reja: Šo'¸ø ýíåðãèÿñèning ìàíáàè Êîñìîyoîãèÿ ýyoåìåío'yoàðè Þyoäo'çyoàðíèíã íîìyoàðè êàåðäàí êåyoèá ÷èêêàí? Áèçíèíã Ãàyoàêo'èêàìèç âà o'íèíã îáúêo'yoàðè. Êîñìîyoîãèÿ ýyoåìåío'yoàðè Òàáèÿo'íèíã ýíåðãèÿ o'÷o'í o'íèâåðñàyo šîío'íèäàí ìàúyoo'ìêè, ýíårãèÿ ñàšyoàíèø o'o'ño'ñèÿo'èãà ýãà: o' éo'š áo'yoìàéäè âà àêñèí÷à, éo'šäàí âo'æo'äãà ќàì êåyoìàéäè. Ìîäîìèêè, øo'íäàé ýêàí, o'o'íäà ïîðyoà¸o'ãàí ìèíãyoàá þyoäo'çyoàð âà Šo'¸øìèçíèíã ýíåðãèÿ ìàíáàè íèìàäà äåãàí ñàâîyo o'o'ђèyoàäè. Šo'¸øíèíã àíèšyoàíãàí «¸øè» ýñà ñàyoêàì 5 ìèyoyoèàðä éèyoíè êo'ðñào'àäè. Þyoäo'çyoàð ýíårãèÿñèíèíã ìàíáàè ìàñàyoàñè, àño'ðoíîì îyoèìyoàðíè êo'ïäàí áåðè šèçèšo'èðèá êåyoàäè. Áo' o'o'ђðèäà o'o'ðyoè o'èêðyoàð, ãèïîo'åçàyoàð ìàâjo'd. Ôàšào' 1938-1939 éèyoyoàðäàãèíà àño'ðîo'èçèêyoàðäàí À. Ýäèíão'îí, Ê. Áåéo'çåêêåð âà Ã. Á¸o'åyoåð þyoäo'çyoàðíèíã ýíåðãèÿ ìàíáàè áo'yoà îyoàäèãàí ÿäðîâèé ðåàêo'èÿyoàðèíèíã íàçàðèé ќèñîá-êèo'îáèíè èøyoàá ÷èšäèyoàð. Ìàúyoo'ìêè, ào'îì ÿäðîñèíè o'àøêèyo šèyoo'â÷è ïðîo'îí âà íåéo'ðîíyoàð o'çàðî æo'äà êào'o'à o'îðo'èøèø êo'÷è (áo' êo'÷ ÿäðî êo'÷è äåá þðèo'èyoàäè) áèyoàí áîђyoàíãàí áo'yoàäè âà áîђyoàíèø ýíåðãèÿñè ќàì æo'äà êào'o'à áo'yoàäè. Àãàð áoðäè-þ, øo'íäàé áîђyoàíèøäàãè ào'îì ÿäðîñèãà ÿíà áèð ïðîo'îí ¸êè íåéo'ðîí êèðñà, o' ÿíãè ÿäðî ќîñèyo šèyoàäè âà ÿäðîäàí ñåçèyoàðè ýíåðãèÿíèíã àæðàyoèá ÷èšèøèãà ñàáàá áo'yoàäè. ×uíêè ÿäðî çàððà÷àyoàðèãà šo'øèyoãàí ÿíãè çàððà÷à ÿäðî êo'÷è îðšàyoè o'yoàð áèyoàí áîђyoàíàäè. Íào'èæàäà ïàéäî áo'yoãàí îðo'èš÷à ýíåðãèÿ ÿäðîäàí ïðîo'îí ¸êè íåéo'ðîí áèyoàí ¸ќo'ä ýyoåêo'ðîí ¸êè ïîçèo'ðîí áèyoàí ÷èšèá êåo'àäè. Áo'íäàé ќîäèñàãà ÿäðî ðåàêo'èÿñè äåéèyoàäè. Áèðîš ÿíãè ïðîo'îí ¸êè íåéo'ðîííèíã ÿäðîãà êèðèø îñîíyoèê÷à áo'yoìàéäè. Áo'íèíã o'÷o'í êåyoèá šo'øiyoàäèãàí çàððà÷à ýo'îì ÿäðîñèãà, ÿäðî êo'÷yoàðè o'àúñèðèãà áåðèyoàäèãàí äàðàæàñèäà ÿšèí ìàñîo'àãà êåyoèøè (ïðîo'îí o'÷o'í ýñà ÿäðîíèíã èo'àðèø êo'÷èíè ќàì åtãàí ќîyoäà) çàðo'ð áo'yoàäè. Äåìàê, šo'øèyoo'â÷è ïðîo'îí ¸êè íåéo'ðîí ÿäðî o'îìîí æo'äà êào'o'à o'åçyoèê áèyoàí (ÿúíè ýíåðãèÿ áèyoàí) ÿšèíyoàøèøè yoîçèì. Íàçàðèé ќèñîáyoàøyoàð þyoäo'çyoàð (æo'ìyoàäàí Šo'¸ø) ìàðêàçèäàãè áèð íå÷à ìèyoyoèîí ãðàäo'ñyoè o'åìïåðào'o'ðà ïðîo'îíyoàðãà o'o'ääè øo'íäàé o'åçyoèêyoàð áåðà îyoèøè, o' åðäà o'åðìîÿäðî ðåàêo'èÿñè o'÷o'í šo'yoàé øàðîèo' áîðyoèãè ìàúyoo'ì áo'yoäè. Íåéo'ðîíyoàð ýñà áo'íäàé þšîðè o'åìïåðào'o'ðàäà o'o'ðђo'íyoèãèíè éo'šîo'èá ÿðèì ñîào'ãà åo'àð-åo'ìàñ ïðîo'îí, ýyoåêo'ðîí âà íåéo'ðiíîãà ïàð÷àyoàíèá êåo'àäè âà ÿäðî ðåàêo'èÿyoàðèäà äåÿðyoè èøo'èðîê ýo'ìàéäè. Þyoäo'çyoàð ìàðêàçèäàãè ðåàêo'èÿ (o'o'ðo'o'à ïðîo'îííèíã áèðèêèá áèo'o'à ãåyoèé ào'îìè ÿäðîñèíè ќîñèyo šèyoèø)íèíã o'çyoo'êñèç o'àêðîðyoàíèøè, þyoäo'çíèíã ío'ðyoàíèøè o'o'o'àéyoè êîñìèê o'àçîãà o'àðšàyoà¸o'ãàí ýíåðãèÿñèíè o'o'yoäèðèá o'o'ðàäè. Ќàð áèð ïðîo'îííèíã ìàññañè, ào'îì áèðyoèêyoàðèäà 1,00813 íè o'àøêèyo šèyoèá, o'o'ðo'o'à ïðîo'îííèêè 4,03252 áo'yoàäè. Ãåyoèé ào'îìè ÿäðîñè ìàññàñè 4,00389 ýêàíyoèãèíè ýúo'èáîðãà îyoñàš, áo' ÿäðîíè ќîñèyo šèyoo'â÷è ïðîo'îíyoàð ào'îì îђèðyoèãèíèíã 0,02863 áèðyoèãèãà (4,03252-4, 003852-0,02863) o'åíã ìàññàñè, àæðàyoàäèãàí áîђyoàíèø ýíåðãèÿñèãà ýêâèâàyoåío' ìàññà áo'yoèá, o' ìàññà äåo'åêo'è äåá þðèo'èyoàäè. Áèo'o'à ãåyoèé ÿäðîñè ќîñèyo áo'yoèøèäà àæðàyoãàí ýíåðãèÿ, ìàøќo'ð Ýéíøo'åéí o'îðìo'yoàñèãà êo'ðà: Å=mñ2= 1,6710-24 0,02863 (31010)2 = 4,3105 ýðã ãà o'åíã áo'yoàäè. Áo' åðäà ñ=31010 ñìc - ¸ðo'ђyoèê o'åçyoèãè, m-ìàññà äåo'åêo'èäèð. Ќîçèðãè ïàéo'äà o'o'ðo' ïðîo'îíäàí ãåyoèé ÿäðîñè ќîñèyo áo'yoèøè ...