Quyosh sistemasida sayyoralarning tabiatini kompleks o'rganish

QUYOSH SISTEMASIDA SAYYORALARNING TABIATINI KOMPLEKS O'RGANISH Reja. Kirish. I-bob. Sayyoralarning ko'rinma va haqiqiy harakatlari. 1.1. Sayyoralarning sirtmoqsimon harakatini tushuntirish. 1.2. Sayyoralar konfiguratsiyalari va ularning ko'rinish shartlari. 1.3. Sayyoralarning siderik va sinodik davrlari farqi. II-bob. Quyosh sistemasi jismlarni tabiati. 2.1. Sayyoralar atmosferasini avtomatik kosmik apparatlar yordamida tekshirish. 2.2. Yer tipidagi sayyoralar ichki tuzilishi. 2.3. Gigant sayyoralar atmosferasi va ichki tuzilishi. Kirish : O'zbekiston Respublikasi prezidenti Islom Karimovning 2012-yilda mamlakatimizni ijtimoiy -iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2013yilga mo'ljallangan iqtisodiy eng muhim ustivor yo'nalishlariga bag'shlangan ,vazirlar mahkamasining majlisidagi ma'ruzasida:,,Hisobot yilida ta'lim sohasi'' rivojlantirish va isloh etish masalasai doyimiy ravishda e'tibor markazimizda bo'ldi. Ta'lim-tarbiya sohasining yaxlit uzliksiz tizimini shakllantirish va mustahkamlash ,jumladan umumiy o'rta ta'limdan boshlab o'rta maxsus kasb hunar hamda oliy ta'limgacha bo'lgan barcha bosqichlarda yuksak bilimli va malakali kasb tayyorgarligiga ega bo'lgan avlodni tarbiyalash jarayoning takomillashtirish ishlari izchil davom ettirildi ''deb takidlab o'tdi . Sayyoralar konfiguratsiyalari va ularning ko'rinish shartlari. Sayyoralarning konfiguratsiyasi deb yerdan qaralganda Quyoshga nisbatan egallangan alohida vaziyatlariga aytiladi. Quyosh botgandan so'ng sayyoralarning ko'rish imkoniyati mavjud bo'ladi Sayyoralarning ko'rinma va haqiqiy harakatlari. Sayyoralarning ko'rinma harakati kuzatuvchi tarafidan kuzatilayotgan harakatga aytiladi. Sayyoralarning ko'rinma harakati sirtmoqsimon. Haqiqiy harakati. Bu quyosh atrofida ellips bo'ylab harakatiga aytiladi. Sayyoralarning siderik va sinodik davrlari farqi. Sayyoralarning siderik davri deb uning Quyosh atrofida ma'luym bir yulduzga nisbatan to'liq aylanib chiqishi uchun ketgan vaqtga aytiladi. Sayyorning sinodik davri deb uning bir xil konfiguratsdion vaziyatlarining (qo'shilishi va qarama-qarshi turishlari) , ixtiyoriy bbiridan ikki marta ketma-ket o'tishi uchun zarur vaqt oralig'iga aytiladi. Sayyoralar atmosferasini avtomatik kosmik apparatlar yordamida tekshirish. Tekshirish usuli ikki xil bo'lib 1-usuli arbita kordenatadagi avtomatik kosmik apparat yordamida yaqin masofadan sayyorani suratqga tushirishga asoslangan. Bu usul barcha sayyoralarga nisbatan qo'llanilgan. 2-usul. Sayyora sirtiga avtomatik apparat tushirishga asoslangan. Bu usul oy, venera, mars va tiptonga qo'llanildi. Sayyora atmosferasining ustki qatlamlarida quyoshdan kelayotgan nurlanish ultrabinafshaning bipr qismni yutiladi natijada bu qatlamning temperaturasi balandlik bo'yicha orta boshlaydi. Sayyoralarning kunduzgi va tungi qismlari orasida kam temperaturalar farqi bo'ladi va u oqimlarni hosil qiladi. Gigant sayyoralar atmosferasi va ichki tuzilishi. Gigant sayyoralar Yupiter, Saturn, Uran va Neptun hisoblanadi. Quyoshdan yer tipidagilarga qaraganda nihoyatda 5 va undan ko'p marta uzoqta joylashganliklari uchun undan 27 va undan kam energiya oladi. Shuning uchun ularni sirtida temperatura nihoyatda past. Bu sayyorlar ko'p massaga va kuchli tortishish matdoniga ega. Quyoshning planetalar bilan solishtirilgan o'lchami Olam tuzilishini geliosentrik sistemasi. Markazda quyosh. Ptolomeyning giosentrik sistemasi HULOSA Olamning qanday tuzilganligi haqidagi tasavurlar rivojlanish tarixi qadimdan boshlangan. Ajdodlarimiz tabiat va uning hodisalarining ...