Quyoshning global tebranishlarini o'rganish

1 Quyoshning global tebranishlarini o'rganish Kirish; Quyoshning ichki tuzilishi va QSM; Quyoshdagi global tebranishlari; Quyosh tebranishlarini kuzatish va kuzatuv dasturlari; Xulosa. 2 S.J.Doniyorov,Sanarqand-2014 05.09.2018 Presented by S.J.Doniyorov, Tashkent-2013 3 Kirish Astrofizikaning fundamental muammolaridan biri Quyosh va yulduzlarning tuzilishi va dinamikasini tahlil qilishdan iborat. Gelioseysmologiya faniga nazariy jihatdan o'tgan asrning 60-yillarida AQSH lik astronomlar R.Leyton, R.Noys va J.Saymonlar tomonidan asos solingan bo'lib, 1975 yilga kelib Dobner amaliy jihatdan isbotlab berdi. Va Gelioseysmologiya Quyoshning ichki qatlamini tadqiq qilish uchun yangi yo'l ochildi. Yer yuzidagi seysmik to'lqinga o'xshash doimiy to'lqinlar harakati Quyosh kurrasini tebratadi. Bu tebranishlar Quyosh yuzasiga global va lokal tebranishlar ko'rinishiga ega bo'ladi. 05.09.2018 Presented by S.J.Doniyorov, Tashkent-2013 4 05.09.2018 Presented by S.J.Doniyorov, Tashkent-2013 5 QUYOSHDAGI TEBRANISHLAR. Quyosh tebranishlari ham xuddi yer tebranishlariga o'xshash akustik to'lqinlar orqali yuzaga keladi. Quyosh markazidan sirtiga qarab harakatlangan akustik to'lqinlar quyosh sirtiga kelib sinadi va ma'lum vaqt davomida saqlanadi. Buning natijasida quyoshning sirti fotosferasini sirti ko'tarilishi va tushishi ya'ni aniqroq qilib aytganda kuzatuvchiga qarab ko'k rang, kuzatuvchiga nisbatan qizil rangli yuasi uzoqlashgani kuzatiladi. Quyoshni bu spektri Dopler efekti bo'yicha o'lchanadi. Demak Quyosh gardishidagi spektrlar taqsimlanishi kuzatilsa vaqtga qarab o'zgarishi kuzatiladi ya'ni to'lqinlar chopadi. Ushbu to'lqinlarning davri 5 daqiqalik diapozonda ro'y beradi, shunig uchun ham tebranishlar 5daqiqalik deb ataladi. Har qanday quyosh atmosferasida doimo tebranish bo'lib turadi. Ularda ham vertikal ham gorizantal to'lqinlar tarqaladi. Ularni uzunligi bir necha kmgacha bo'lishi mumkin. AKUSTIK TO'LQINLARNING QUYOSH ICHIDA SINISH VA AKS ETISH ORQALI SAQLANISHI 6 Presented by S.J.Doniyorov, 2014 TEBRANISHNING UMUMIY KO'RINISHI VA QUYOSH KESIMI TARKIBIDAGI GLOBAL TEBRANISHLARNI TUSHUNTIRUVCHI p, g MODALAR. 7 QUYOSHGAGI GLOBAL TEBRANISHLAR. 8 Quyosh tebranishlarini o'rganishga mo'ljallangan eng sezgir maxsus zamonaviy asboblar yordamida tebranishlarni yuzaga keltiruvchi turli modalarning chastotalari qayd qilingan bo'lib, o'lchashlar 10-5 gacha nisbiy aniqlikda bajarilgan. Rasmda Quyoshning 5 daqiqalik tebranishlarning spektr quvvati keltirilgan. 05.09.2018 Presented by S.J.Doniyorov, Tashkent-2013 9 Quyosh tebranishlarini kuzatishga mo'ljallangan IRIS xalqaro loyihasining binosi va spektrofometri. 10  = 2, m=2  = 3, m=2  = 8, m=4 Quyosh yuzasida kuzatiladigan tebranishlarning, l va m ning turli xil qiymatlarida moda tebranish amplitudasini yuzadagi taqsimlanishini 3 ko'rinishi aks ettirilgan 05.09.2018 Presented by S.J.Doniyorov, Samarqand-2014 12 Birinchi, Quyosh tebranishlarini janubiy qutbda qayd qilish usulidir. U yerda atmosfera sharoitlari doimiyligi bir hafta atrofida bo'lgan kuzatuv o'tkazish imkonini beradi. Ikkinchi, asboblarni kosmosga, Yer soyasini kesmaydigan orbitaga chiqarishdan iborat. Uchinchi, esa Yer sharida bir tekisda taqsimlangan va Quyoshni navbatma-navbat bir-biriga uzatadigan stantsiyalar tarmog'ini tuzishdan iborat. QUYOSH TEBRANISHLARINI KUZATISH O'tgan asrning ikkinchi yarmidan ...