Tortishish maydonida erkin harakat. Uchish paytida kosmik apparatga (KA) ta'sir qiluvchi kuchlar. Vaznsizlik. Tortishishning markaziy maydoni. Markaziy maydonda jismning harakati

Tartishish maydonida erkin harakat. Uchish payitida kosmik apparatga (KA) ta'sir qiluvchi kuchlar. Vaznsizliq. Tortishishning markaziy maydoni. Markaziy maydonda jismning harakati. R e j a: 1. Uchish paytida jismga ta'sir qiluvchi kuchlar: tortishish kuchi, atmosferaning qarshiliq kuchi, Quyosh nurlarining bosim kuchi va boshqalar. . Vaznsizliq . .Tortishishning markaziy maydoni. .Markaziy maydonda jismning harakati (elliptik traektoriya bo'yicha harakat) Uchish paytida kosmik apparatga (KA) ta'sir qiluvchi kuchlar. )Uchish paytida KA ka ta'sir kiladigan asosiy tabiat kuchlaridan biri-butun olam tortishish kuchi. Moddiy jismlar orasidagi tortishish kuchi Nyuton tarafidan ornatilgan butun olam tortishish qonuniga buysinadi. Uning matematik ifodasi F=Gm1mgr2 Bu yerda m1 va m2 lar jismlar massasi, R - ular orasidagi masofa. G=6,67 10-11N m2kg2 -gravitatsion doimiysi. Shuni aytish kerakki, Nyutonning ikkinchi qonunidagi (F=ma) inert massadan farq qilib,bu yerda gap gravitatsion (tortishish) massasi ustida boradi. 2) KA ning harakati paytida unga ta'sir kiladigan boshqa bir kuch- atmosferaning qarshiliq kuchi. Uchish kancha kichik balandliqda (Yer yuziga nisbatan) sodir bulsa, bu kuch shunchaliq katta boladi, chunki balandliq kamaygan sari atmosferaning zichligi ortadi. Bunday kuch aerodinamik kuch deyiladi. Atmosferaning yuqori qatlamida zichliq juda kam bo'lib (kub santimetrda bir necha yuz atm), KA ning uchishiga deyarli ta'sir kilmaydi va shuning uchun ham bunday xollarda qarshiliq kuchi hisobga olinmaydi. ) Planetalar oraliq bushliqda uchiyotgan KA ga sezilarli ta'sir ko'rsatadigan yana bir kuch bo'lib, u Quyosh nurlarining bosim kuchi. Agar KA ning massasi unchaliq katta bulmay, sirti sezilarli darajada katta bulsa, u holda Quyosh nurlarining bosim kuchi, uzoq uchishlarda etarlicha katta bo'lib, uni albatta hisobga olishga to'g'ri keladi. ) Kosmik fazoda KA ga kuchsiz bulsa ham ta'sir kiladigan boshqa bir kuchlar elektr va magnit kuchlari deyilib, ular KA ning to'g'ri chiziqli harakatiga emas, ogirliq markazi atrofidagi aylanmali harakatigagina ta'sir qiladi. vaznsizlik Masalan, kosmik fazoga erkin harakatlanayotgan KA ga belgili momentdan (razgon tamomlanganda) ilgarlanma harakat (aylanishsiz) tamiyilanadi. Bunday harakatda, jismning hamma nuqtalari bir xil tezliq bilan harakatlanishini tushunish qiyin emas. Endi kosmik kema turli alohida bo'limlardan tuzilgan deb va KA ga fakat osmon jismlarining tortishish kuchi ta'sir etadi deb faraz kilinsa, uning hamma bo'limlari (detallari)ning tezligi bir xilligi bilan koladi, agarda uzgarganda ham hammasiniki bir xil uzgaradi. Chunki, gravitatsion tezlanish harakatlanayotgan jismning uzining massasiga bog'liq bolmaydi: ad=GMr2 Bu yerda M- KA detallarini tortayotgan jismlarning massasi (detallarniki emas), r- KA detallarin tortayotgan (M) jismden uzoqligi bo'lib, ularning hammasi uchun bir xil deb qarash mumkin. Bu yerdan KA detallarining traektoriyasi bir xil bo'lib, fazoda ular tarkab ketmasligini ko'rsatadi. Shunday qilib KA alohida detallari orasida ...