Yer tipidagi sayyoralar fizikasi, sayyoralar atmosferasining modeli. Gigant sayyoralarining tuzilishi va kimyoviy tarkibi

Reja: 1. Merkuriy sayyorasi. 2. Venera sayyorasi. 3. Yer-sayyora. 4. Mars-urush xudosi. 5. Yupiter sayyorasi. 6. Saturn va tabiati 7. Uran, Neptin va Pluton sayyoralari Venera (Zuxra). Venera +uyosh sistemasidagi 2- osmon jismidir. Uning fizikaviy papametrlari =uyidagidan iborat: d=12100km l=108 mln km Tyil=225d Tsinodik=117d kecha-kunduz Q=88 P=90 atm t=300-400 0C 1761 yioda +uyosh diskidan itayotgan Veneraning atmosferasi borligini Lomonosov kuzatgan. Bu atmosferaning balandligi va tarkibi sha=idagi ma'lumotlar 1961 yili Venera 4-5-6-7 irgangan. Pioner12 uning atmosferasining 18%i SO2 tashkil =iladi, =olgan 2%i ni esa, =olgan inert gazlar tashkil =iladi. Uning orbitasi biyicha Vorb=25 kms Uning sirtidagi atmosferasining shamol tsirkulyatsiyasi vujudga keladi. Bu yerkulyatsiyaning tezligi V= 70 ms olingan ma'lumotlarga kira Venera atmosferasining magnit soshalari kuzatilmaydi. U iz-i=i atrofida aylanishi teskari yinalgan 1976 yilda Venera-10 yordamida olingan suratlarda juda kip tolar va tolar soyasi kuzatilgan. Shuning uchun Karl Sagin Veneraning kislorod bilan boyitish oyasini ilgari sirgan ammo bu mumkin bilmagan g'oyadir. Yer (Arz) d=12740km l=150 mln km P=1 atm M= 6 1024 kg n= 1 ta Zamonaviy tekshirishlar natijasida ani=langan Yer modeli asosan =uyidagi kattaliklardan tashkil topgan Yerning markazidan boshlab uning ta=simlanishi 1.Yadro =ismi 2.Suyuk =atlam 3.Maxorovich =atlam. 4=obi=. Yerning =utblari biylab magnit maydon chizi=lari 3 =atlamli =obi= shosil =iladi. Shuning uchun bunday =obi=ka magnitning yangi modeli deyiladi. Yer markazida temperatura 10 00 K , Yerning radiusiga nisbatan temperaturasining oshishi =uyidagicha tasvirlangan .Bu yerda h yer suyuk mantiyasidan iborat bilgani uchun moddalar ta=simoti balandlik biyicha izgaradi. Shuning uchun berilgan shar bir N ga T lar mos keladi Atmosferasining 72% ini azot tashkil =iladi , 21%ini kislorod, =olgan =ismini esa oir ionli gazlar tashkil =iladi. Mars (Mirrix) d=6785km l=228mln km Tyil=687d Tsinodik247d 37 kecha-kundiz Q=69 t=30 0C n=2 Mars sayyorasida u yerdagi temperatura mitadil bilishiga xizmat =iladi. Mars sirtidagi temperatura 1961 yilda Marsni Vking va Morener kosmik kemalari irgangan Ularning balandligi va diametri mos ravishda h=20 km v=300km Sayyoraning sirtidagi sharorat fasllarga nisbatan izgarib turadi. Shuning uchun uning aylanish orbitasiga nisbatan i=ining egriligi 650 ni tashkil =iladi. Eng kip irgangan olim Pilkinov : u birinchi bor Mars kalpo=lari muzlagan sholdagi SO2dir.Vking kosmik aparati. Yupiter( Mushtariy) sayyorasi iz i=i atrofida juda tez aylanadi. Shuning uchun ekvatorda =utbiy radiusllari mavjud. Rkut=71400 km REKVATOR=66400 KM M=318Mer urt= 1,3 gsm3 Tsiderik=11,9 yil; Tsinodik=9soat 50 minut l= 5,2 at.b. t=170C Sayyoralarning nurlanishi mavjud bilib, bu nurlanish 2,7 +uyosh, n=17 ta yildoshi bor. Yupiterni yana bir katta obyektlaridan biri uning vizual doidir. =izil do -20=20 Shu uzunliklarda Ye- nurlanishlarga ...