Yulduzlarning fizik ko'rsatgichlarini aniqlash

Þëäo'çëàðíèíã o'èçèê êo'ðñào'êè÷ëàðèíè àíèкëàø Режа: 1. Þëäo'çëàð o'åìïåðào'o'ðàñèíè àíèкëàø 2. Þëäo'çëàðíèíã ðàäèo'ñèíè àíèкëàø o'ño'ëëàðè. 3. Ñïåêo'ðàë ÷èçèкëàð o'уëкèí o'ço'íëèãèíè âà ¸ðèo'кè÷íèíã ío'ðèé o'åçëèãèíè уë÷àø. Þëäo'çëàðíèíã o'èçèê êo'ðñào'êè÷ëàðè o'ëàðíè àño'ðîo'èçèê o'ño'ëëàð áèëàí o'åêøèðèø íào'èæàñèäà àíèкëàíàäè. Ìàñàëàí, þëäo'ç ñèðo'èíèíã o'åìïåðào'o'ðàñè âà ðàäèo'ñè ñïåêo'ðîo'îo'îìåo'ðèê âà êîëîðèìåo'ðèê o'ë÷àøëàðäàí, ào'ìîño'åðàñèäà ìîääà çè÷ëèãè âà o'èì¸âèé o'àðêèáè øo'íèíãäåê o'к ào'ðîo'èäà àéëàíèø o'åçëèãè ñïåêo'ðàë ÷èçèкëàðè ïðîo'èëèíè o'ë÷àø âà o'åêøèðèøëàð éo'ëè áèëàí, ìàññàñè ýñà o'åïåðào'o'ðàñè, ðàäèo'ñè âà àáñàëþo' þëäo'ç êào'o'àëèãèãà êo'ðà, o'àçîäà ío'ðèé o'åçëèãè, ñïåêo'ðàë ÷èçèкëàðèíèíã o'o'ëкèí o'ço'íëèãèíè àíèк o'ë÷àø éo'ëè áèëàí o'îïèëàäè. 5.8.1. Þëäo'çëàð o'åìïåðào'o'ðàñèíè àíèкëàø. Þëäo'çëàð o'åìïåðào'o'ðàñèíè àíèкëàøíèíã áèðíå÷à o'ño'ëëàðè èøëàá ÷èкèëãàí âà àño'ðîo'èçèê àìàëè¸o'äà кo'ëëàíèëàäè. à).Þëäo'çëàðíèíã ýo'o'åêo'èâ o'åìïåðào'o'ðàñèíè àíèкëàø. Þëäo'çíèíã ío'ðëàíèø ýíåðãèÿñè àñîñàí o'íèíã o'o'o'àø ñïåêo'ðèäà ñî÷èëàäè. Áo' ñïåêo'ð þëäo'çíèíã o'îo'îño'åðà(¸ðo'ãëèê ño'åðàñè äåìàêäèð) äåá ào'àëo'â÷è êào'ëàìèäàí ñî÷èëàäè. Äåìàê áèç þëäo'çíèíã ío'ðëàíèøèíè o'ë÷àø éo'ëè áèëàí àíàøo' o'îo'îño'åðà кào'ëàìíèíã o'èçèê êo'ðñào'êè÷ëàðèíè, o'åìïåðào'o'ðàñèíè âà ðàäèo'ñèíè, àíèкëàøèìèç ìo'ìêèí. Áo' кào'ëàì àáñàëþo' кîðà æèñì ñèíãàðè ío'ðëàíèø ñî÷àäè. Øo'íèíã o'÷o'í áo' кào'ëàìãà Ïëàíê (5.6.1) âà Ño'åo'àí-Áîëüo'ìàí кîío'íëàðèíè кo'ëëàøèìèç ìo'ìêèí. Áo' кîío'íëàð áo'ð÷àêèé äèàìåo'ðè ìàúëo'ì áo'ëãàí þëäo'çíèíã ¸ðo'ãëèãèíè(þëäo'çий êào'o'àëèãèíè) o'ë÷àø éo'ëè áèëàí o'íèíã ýo'o'åêo'èâ o'åìïåðào'o'ðàñèíè âà ðàäèo'ñèíè o'ë÷àøãà èìêîí áåðàäè. Þëäo'çíèíã ¸ðкèíëèãè L o'íèíã ñèðo'è þçèàñè(4R2) áèëàí þçà áèðëèãèäàí ñî÷èëà¸o'ãàí o'o'ëà кo'ââào'() êo'ïàéo'ìàñèãà o'åíã, ÿúíè L=4R2. Òo'ëà кo'ââào' áîëîìåo'ð ¸ðäàìèäà o'ë÷àíàäè âà o' áàð÷à ñïåêo'ðàë äèàïîçîíëàðäà ñî÷èëà¸o'ãàí ýíåðãèÿëàð éèãèíäèñèãà o'åíã. Þëäo'ç àáñàëþo' кîðà æèñì ñèíãàðè ío'ðëàíèø ñî÷ñà o'íèíã þçà áèðëèãèäàí ñî÷èëà¸o'ãàí o'o'ëà ýíåðãèÿ o'åìïåðào'o'ðàíèíã o'o'ðo'èí÷è äàðàæàñèãà ïðîïîðo'èîíàë áo'ëàäè, ÿúíè =Te4. Áo' Co'åo'àí-Áîëüo'ìàí кîío'íèäèð, =5,67 10-12 âo'ñì2ãðàä4 âà áo' åðäàãè o'åìïåðào'o'ðà Te ýo'o'åêo'èâ o'åìïåðào'o'ðà äåá ào'àëàäè.Þëäo'ç þçèäàí ñî÷èëà¸o'ãàí áo' L кo'ââào' o'íäàí r o'çîкëèêäà o'o'ðãàí Åð þçèäà ¸êè ío'ðëàíèø ïðèåìíèãèäà E=L4r2 =Te4(Rr)2 ¸ðèo'èëãàíëèê o'îñèë кèëàäè. Àãàð þëäo'çíèíã ¸é ñåêo'íäëàðèäà èo'îäàëàíãàí áo'ð÷àêèé äèàìåo'ðèíè =206265(2Rr) áèëàí áåëãèëàñàê o' o'îëäà o'íèíã ýo'o'åêo'èâ o'åìïåðào'o'ðàñè Te=642,3 4 E2 (5.6.6) . Áo' åðäà E áîëîìåo'ðèê þëäo'ç êào'o'àëèãè( m b )îðкàëè èo'îäàëàíèøè êåðàê. кo'¸ø âà þëäo'çãà íèñáào'àí Ïîãñîí o'îðìo'ëàñèíè ¸çàìèç: lg (EE)=0,4(mb - m b) . Áo' åðäàí lg (E)= lg E -10,74 -0,4 m b. кo'¸ø o'÷o'í lg (E)= 10,38. (5.6.6)íè ëîãàðèo'ëàéìèç o' o'îëäà lg Tå=2,718-0,1 m b -0,5 lg (). Áo' o'ño'ë o'àкào' áo'ð÷àêèé äèàìåo'ðè o'ë÷àíãàí 50 o'à÷à þëäo'çãà íèñáào'àí кo'ëëàíèëèøè ìo'ìêèí. á). Þëäo'çëàð o'åìïåðào'o'ðàñèíè àíèкëàøíèíã êîëîðèìåo'ðèê o'ño'ëè. Þëäo'çëàðíèíã ðàíã êo'ðñào'êè÷ëàðè áèçãà o'ëàðíèíã ñïåêo'ðèäà ýíåðãèÿíè o'àкñèìëàíèøè o'o'ãðèñèäà ìàúëo'ìîo' áåðàäè. Ìàúëo'ìêè àáñàëþo' кîðà æèñìíèíã( þëäo'çíèíã è÷êè, çè÷ кào'ëàìëàðè øo'íäàé) ñïåêo'ðèäà ýíåðãèÿíè o'àкñèìëàíèøè ío'ðëàíèøíèíã o'o'ëкèí o'ço'íëèãè()ãà âà ìàíáúàíèíã o'åìïåðào'o'ðàñè(T)ãà áîãëèк. Äåìàê o'àðo'èë ñïåêo'ðàë äèàïîçîíëàðäà o'ë÷àíãàí þëäo'ç êào'o'àëèêëàð àéèðìàñè o'o'ëкèí o'ço'íëèãèãà âà o'åìïåðào'o'ðàãà áîãëèк. Àño'ðîo'îo'îìåo'ðèê o'ë÷àøëàðäà áèç ìàúëo'ì(1 äàí 2 ãà÷à) ñïåêo'ðàë ...