Antibiotik hosil qiluvchi mikroorganizmlar va ularning biologiyasi

Antibiotik hosil qiluvchi mikroorganizmlar va ularning biologiyasi Reja. Antibiotiklar tarixi Antibiotik hosil qiluvchi mikroorganizmlar Xilma xil antibiotiklar Kirish. Antibiotiklar tarixi. Mikroblarga qarshi kurash fikri Pasterga tegishli bo'lib, u 1862-1868 yillar yiringli mikrobdagi sibir yazvasi tayokchalarini anikladi. 1871 yilda rus vrachi V. A. Monassein va A. G. Polotebkov ni urganib, uni infeksiyali yaralarga tadbiq qilishni aytib utdi. Lekin bu ish yaxshi natija bermadi. ko'p utmay Mechnikov sut kislotali bakteriyani (laktobatsilli) odam ichagidagi yiringli bakteriyalarga qarshi ishlatdi. Britaniyalik olim A. Flemingu 1928 yili birinchi antibiotik-penitsillinni kashf kildi. U Penicillium notatum Staphylococcus koloniyasini lizis qilish qobiliyatiga ega ekanligini aniklaydi. Lekin oxirgi 10 yil ichida penitsillinni o'rganish shunchalik avj oldiki, uning mikrobga qarshi kurashish qobiliyati past ekanligi aniklandi. Ikkinchi jahon urushi chuqur yaralarni obrabotka qilish uchun antibiotiklar ustida izlanishlar olib borishga majburladi. Velikobritaniyalik olimlar X. Flori va E. Ieyn 1940 yilda tozalanmagan, uzida N.antibiotik saklovchi, lekin yuqori aktivlikka ega bo'lgan penitsillin preparatini olishdi. Keyinchalik Velikobritaniya va AKShning 39 ta laboratoriyalarida olib borilgan tajribalar shuni kursatdiki, P.notatum va P.chrysogenum ning 100dan ortik shtammlari borligi aniklandi va penitsillinlarning o'stirish, ajratib olish metodlari va meditsinada kullanishini ishlab chikildi. Penitsillin sruktura tuzilishini 1945 yilda ximiyaviy metod va rentgen struktura analiz yordamida aniklandi. (R. Vudvord, D. Xodjkin, R. Robinson) Z. A. Vaksman antibiotiklarni o'rganishda uzining katta hissasini kushdi. U muhim bo'lgan antibiotklarni tozalab ajratib olmasdan, balki ularni skrinin metodi yordamida ishlab chikdi. 1948-1950 yillarda xloromfeninol va tetrasiklin kashf etildi. 1952-1954 yillar va 60-yillargacha antibiotiklarning barcha tiplari aniqlangan edi. 1950 yilda 150 ta, 1960 yilda 1200 ta, 1970 yilda 200 dan ortik antibiotiklar aniklandi. hozirgi vaqtda antibiotiklarni topish va ajratib olish ancha sekinlashdi. Lekin yiliga 50 ta yangi moddalar kashf kilinmokda. hozirgi vaqtda antibiotiklarning 50 dan 100 tasigacha meditsinada kuulanilmokda, shulardan 60-65%i jahon bozorida sotiladi. Antibiotiklarning ta'sir qilish mexanizmiga ko'ra ularni 4 tipga ajratish mumkin 1)bakteriyalar hujayrasi devorini sintez qiluvchi ingibitorlar 2)oqsil sintezidagi m-RNK ingibitori 3)Nuklein kislota ingibitori 4)Funksiyalashgan tsitoplazmatik mebrana ingibitori. Antibiotik hosil qiluvchi mikroorganizmlar Ko'pgina mikroorganizmlar turli fiziologik aktiv moddalar: fermentlar (biologik katalizatorlar), vita'minlar, aminokislotalar, biologik stimulyatorlar, vaqtsinalar va antibiotiklarni sintezlash xususiyatiga ega. Masalan, saxaromitset achitqilari 45-50% gacha oqsil sintezlay oladi. Bazi bakteriyalar antibiotiklar sintezlaydi: tirotritsin, batsitratsin, subtilin, polimiksin V. Boshqa birlari esa sirka kislotani sintezlaydi. Aktinomitsetlar: turli zamburug''lar streptomitsin, aureomitsin, neomitsin, tetrasiklin kabi antibiotiklarni sintezlaydi. Yani hozirgi vaqtda malum bo'lgan antibiotiklarning 2|3 ulushini aktinomitsetlar sintezlaydi. Hujayra devori faqat mikoplazmalar va L-shakllik bakteriyalarda bo'lmaydi. Ko'pincha biror antibiotik ta'sirida yoki tabiiy sharoitlarda o'z-o'zidan L-shaklli bakteriyalar hosil bo'lishi mumkin. Ularda ...