Hayotning asosiy xossalari

hayotning asosiy xossalari. Reja: hayot tushunchasini Fridrix Engls tomondan talqin qilinishi. Mashxur genetik olimi Dubinin va A. S. Mamzin tomonidan hayotga berilgan ta'rif formalari. Nemis olimi F. Vyoler va F. Zinger tajribalari. hayotning tuzilishi darajalari malekula, hujayra, organizm, populyatsiya, tur biogeotsenotip, biosfera haqida tushunchalar. hayot va uning paydo bo'lishi eng aktual, shu bilan birga eng qiyin muammolardan biridir. Bu muammolarni ijobiy xal qilish uchun, eng avvalo, hayot o'zi nima? - degan muammoni xal etish zarur. Ilmiy kommunizmning asoschilaridan biri bo'lgan Fridrix Engls birinchi marta hayot muammosiga ilmiy tomondan yondoshgan. U XIX asrning ikkinchi yarmida tabiat fanlarida tuplangan yutuklarni etiborga olib, uzining «Tabiat dialektikasi» hamda «Anti-Dyuring» degan asarlarida hayotning mohiyati va paydo bo'lishi haqida ajoyib fikrlarni bayon etgan. Engelsning kayd qilishicha, hayot tirik materiya harakatining alohida formasidir. Tirik materiyaning sifat jihatdan o'ziga xosligi shundan iboratki, u oqsillardan tuzilgan bo'lib, atrofni urab olgan tabiat bilan moddalar almashinuvi orqali doim munosabatda bo'lib turadi. Kayd qilishganlarni etiborga olib, «Tabiat dialektikasi» asarida Engels hayotga kuyidagicha ta'rif bergan. «hayot-oqsil jismlarining yashash usulidir, ularni kurshagan tashqi tabiat bilan buladigan tuxtovsiz moddalar almashinuvi bu usulning muhim momentidir, zero mazkur almashinuv tuxtashi bilan hayot xam tuxtaydi. Bu esa oqsilning buzilishiga olib keladi. hayotga berilgan ikkinchi ta'rifda tirik tabiatning o'zini-o'zi yangilashga etibor berilgan. hayot - oqsil jismlarining yashash usulidir. Bu yashash usuli esa o'z mohiyati bilan mazkur jismlarning ximiyaviy tarkibiy qismlarining doimo o'zini-o'zi yangilab turishdan iboratdir. Engelsning hayotga bergan ta'rifning uch tomonini takidlab utish kerak. Bular birinchidan, ulik tabiatdan farq qilib, hayot oqsil jismlar bilan uzuviy bog'liq; ikkinchidan, hayot doimiy sodir buladigan moddalar almashinuvi jarayoni o'zini-o'zi yangilash jarayoni bilan va nixoyat uchinchidan, hayot oqsil jismlar tashqi muhit bilan doimo aloqada ekanligidadir. Aks holda moddalar almashinuvi tuxtab, oqsillar parchalanishi yuz beradi. Bu ta'rif 80 yil ilgari berilgan edi. Bu davr ichida biologiya fani yanada rivojlandi. Keyingi 30 yil moboynida ayniqsa organik ximiya, biologiya, biofizika, ekologiya, genetika va boshqa tabiiy fanlar sohasida ulkan yutuklarga erishildi. oqibatda hayot muammosi turli sohada ishlayotgan omillar diqqat-etiborini tobora uziga torta boshladi. hayot paydo bo'lishi to'g'risida fizik Dj. Bernal, bioximik G. Steynman, ximik M. Kalvin, geolog M. Rutten hamda organik ximiya sohasida ishlayotgan M. Fons va K. Dozellarning asarlari bosilib chikkanligi va bu masalaga bagishlab 1957 yili Moskvada, 1963 yili Florida shtatida va 1973 yili Fransiyada xalqaro kongreslar chikarilganligi yuqoridagi fikrni yana bir bor tasdiklaydi. Fan sohasida olingan keyingi ma'lumotlarga ko'ra, chunonchi, hujayrada oqsil o'z-uzidan paydo bulmasligi, aksincha uning sintezlanishi DNK molekulasidagi nukleotidlar soniga va ular kay ...