Odam tanasi - biomexanik sistema

Odam tanasi - biomexanik sistema. Reja: 2.1. Asosiy tushunchalar, kattaliklar, biomexanikada qo'llaniladigan hisob tizimlari; 2.2. Odam tanasining funksional mustahkamligi tushunchasi. 2.1. Asosiy tushunchalar, kattaliklar, biomexanikada qo'llaniladigan hisob tizimlari. Tayanch tushunchalari: mustahkamlik; bikrlik; elastiklik; plastiklik; kuchlanish; umumiy-mustahkamlik; mustahkamlik chegarasi; mustahkamlik chegarasi; mustahkamlik zaxirasi; nisbiy deformatsiya; elastik deformatsiya chegarasi; elastik-lik moduli; statik yuk; o'ta yuklanish; anatomik tekisliklar. Biologik sistemalar mexanik harakatlari haqidagi biomexanika fanida mexanika prinsiplaridan foydalani-ladi. Albatta bu holda tirik sistemalarni kator o'ziga xos tomonlarini o'rganishda biofizika, bioximiya, fiziologiya va xatto psixologiya tushunchalaridan foydalanish maqsadga muvofikdir. Bunday tushunchalarga kuyidagilar kiradi: mustahkamlik-jismning tashqi kuch taosirida emirilmas-dan qarshilik ko'rsatish qobiliyatidir. Bikrlik-jismning tashqi kuch taosirida deformatsiyaga qarshilik ko'rsatish qobiliyatidir. Elastiklik-jismning tashqi taosir olingandan sung o'zi-ning boshlanich o'lchamlari va shaklini tiklashi. Plastiklik-jismning emirilmasdan katta koldik deforma-tsiyalarga uchrashi va tashqi kuch olingandan keyin xam de-formatsiyani saklab qolishi. Asosiy kattaliklar: Kuchlanish - ichki kuchlar intensivligi, yaoni jism kesimi-ning bir birlik yuzasiga turi keladigan ichki kuch miqdori. Umumiy mustahkamlik - berilgan deformatsiya tezligidagi emiruvchi kuch(yoki kuchlanish). mustahkamlik chegarasi - jismning emirilmasdan qarshi-lik kursata oladigan eng katta kuchlanish miqdori. mustahkamlik zaxirasi (zapasi) - umumiy mustahkamlik-ni jismdagi normal kuchlanish miqdoriga nisbati. Elastik deformatsiya koeffitsiyenti - jism elementi uzunligini necha marta uzgartirish mumkinligini kursatuv-chi son. Nisbiy deformatsiya - absolyut deformatsiyani jism bosh-lanich uzunligiga nisbati. Elastik deformatsiya chegarasi - materialni proportsional-lik chegarasigacha buladigan eng katta nisbiy deformatsiya. Deformatsiyani solishtirma energiyasi - jismning emi-rilishiga sarflangan potentsial energiya miqdorini emi-rilish yuzasiga nisbati. Elastiklik moduli (Yung moduli) - materialning elas-tiklik (bikrlik) xarakteristikasi bo'lib, kuchlanishni nisbiy uzayishga nisbatidir. Statik yuk - hisobga olinmaydigan darajadagi kichik tezlik bilan taosir etuvchi tashqi yuk. o'ta kuchlanish (peregruzka) - jismning berilgan nuqtasi-dagi umumiy tezlanishni erkin tushish tezlanishiga nisbati. Odam tanasini yoki uni segmentlarini fazodagi xola-tini ifodalashda o'zaro perpendikulyar anatomik tekislik-lardan foydalaniladi. Odam umurtka poonasi va oldingi o'rta chiziq bo'yicha utadigan vertikalp tekislik sagittalp tekislik deyi-ladi. Gorizontal tekislik kundalang yoki transversalp deyiladi. (2.1 - rasm). Odam tanasiga dinamik kuchlar (yaoni tebranish yoki zarb) taosiridan mexanik xarakteristikalarni aniklashda siljuvchi koordinata sistemasi kullaniladi. Uning yuna-lishi tanani fazodagi holatiga bolik (2.2-rasm). Zarb kuch-lari taosirida odatda 2.3-rasmdagi koordinata sistemasi olinadi. 2.1-rasm. 2.2- rasm 2.2. Odam tanasining funksional mustahkamligi haqida tushuncha. Tayanch tushunchalari: jarohatlanish xavfsizligini taomin-lash; mexanik mustahkamlik; funksional mustahkamlik bo'yicha talablar darajalari; tabiiy taosirlar; sunoiy taosirlar. Odam tanasini turli muhitlarda, turli xatarli fak-torlardan himoya etish uchun bajariladigan tadbirlar effektivligi juda muhimdir. Bu effektivlikka erishish uchun himoya usulining sifatiga talablar asoslangan bo'lishi kerak. Eng oddiy talab - jarrohatlanish xavfsiz-ligini tula taominlash - lekin bu talab xam ...