Atirgul haqida ma'lumot

ATIRGUL Atirgul chiroyli va rang-barang ochilishi, xush- bo'yligi va uzoq muddat gullab turishi bilan dunyodagi turli xil manzarali o'simliklar orasida ko'zga ko'rinarli o'rin egallaydi. Inson atirgulning ana shu bebaho xususiyatlarini allaqachonoq payqab olgan. ATIRGUL NAVLARINI YETISHTIRISH Yangi atirgul navlari yaratishda seleksiyachilar dastlabki paytlarda serqat atirgullar etishtirishga intildilar. Usha vaqtlarda asosan guli yirik, dumaloq, ammo shakli uncha nafis va ko'rkam bo'lmagan atirgul navlari mavjud edi. hozirgi vaqtda o'stirilayotgan atirgullar XIX asr boshlarida yaratilgan. Yangi duragay atirgullar chiroyli bo'lib, yozning ikkinchi yarmida ham qayta ochilish, ya'ni remontantlik xususiyatiga egadir. 1867 yilda remontant va choy atirgullarni chatishtirib Lya Frans (La Franca) nav atirgul olindi. Shu Lya Frans navi gulzorlarda o'stiriladigan yangi choy duragay atirgullarni yaratishga asos bo'ldi. Bu gullar 1873 yildan boshlab ko'p ochiladigan (Rosa mo'ltiflora) choy-duragay atirgul navlari bilan chatishtirilib, uzoq muddat ochilib turadigan, g'uj-g'uj bo'lib ko'p gullaydigan atirgul navi olindi. Bu navga ko'p ochiladigan yoki p o l i a n t atirgullar deb nom berildi. 1900 yilda fransuz seleksiyachisi Perne Dyushe sariq fors atirgulini remontant nav (Antoine Ducher) bilan chatishtirib Soley de or (Solei d' Or) navini yaratdi. Soley de or navini choy-duragay atirgul navlari bilan ko'plab chatishtirish natijasida har xil, rang-barang navlar vujudga keltirildi va bu navlar pernetsian atirgullar deb ataldi. 1935 yildan boshlab Flori- bund atirgullar mashhur bo'ldi. Bu gul poliant atirgullarni choy-duragay va pernetsian atirgul navlari bilan chatishtirib hosil qilindi. Floribund atirgulini choy-duragay atirgul bilan qayta chatishtirib, g r a n d i f l o r a deb ataladigan nav yaratildi. Bu gruppadagi atirgullarning shakli va kattaligi choy-duragay atirgullarga o'xshashdir. Hozirgi vaqtda choy-duragay, poliant, pernesian va floribund deb ataladigan atirgullar ko'plab o'stirilmoqda. Ularni uylarda, tuvakchalarda aholi yashaydigan punktlardagi gulzorlarda o'stirish va guldastalar uchun uzish mumkin. Bu gullar ko'plab va uzluksiz ochilaveradi, shakli xilma-xil, rang-barang hamda juda xushbo'ydir. O'zbekiston Fanlar akademiyasining botanika bog'ida o'stirilayotgan atirgullarning ko'p qismi chet ellarda (Germaniya, Fransiya va Angliyada) etishtirilgan choy-duragay va pernetsian atirgullardan iborat. O'zbe- kistonning iqlimi bu mamlakatlar iqlimidan ancha farq qilishiga qaramasdan, bu navlar g'oyat yaxshi o'sadi, ko'p ochiladi. Ular serquyosh O'zbekistonning yozgi issig'iga ham, qishki sovug'iga ham chidamlidir. Lekin chet eldan keltirilgan barcha navlar zamburug''' yoki unshudring kasalligidan zararlanadi. Toshkent botanika bog'ida yangi atirgul navlarini iqlimlashtirish sohasida olib borilayotgan ishlar, asosan, bog', hiyobon va hovlilarni ko'kalamzorlashtnrishga yanada kengroq imkon beradigan navlar tanlash, shuningdek ayrim navlarni chatishtirib g'oyat ko'rkam manzara beradigan, qishlok xo'jaligi zararkunanda va kasalliklariga hamda qish sovug'iga chidamli bo'lgan yangi navlarni yaratishga qaratilgan. Bir necha atirgul navi bir ...