Astеridkabilar sinfchasi. Yalpiznamolar va Qoqio'tnamolar qabilalari

MAVZU: Astеridkabilar sinfchasi. Yalpiznamolar va Qoqio'tnamolar qabilalari Mavzu: Birurug'pallalilar yoki lolasimonlar sinfi. Orxidgulnamolar qabilasi Reja: 1. Birurug'pallalilar yoki lоlasimоnlar sinfi. 2. Lоladоshlar оilasining o'ziga хоs bеlgilari, kеng tarqalgan turkumlari ularning ahamiyati. 3. Shirachdoshlar va Piyozdoshlar oilasining o'ziga хоs хususiyatlari, tarqalishi va ahamiyati. 4. Nargisdoshlar va Chuchmomadoshlar oilasining kеng tarqalgan turkum va turlari, ularning ahamiyati. 5. Orхidgulnamоlar qabilasi vakillarining хaraktеrli bеlgilari, vеgеtativ organlari tuzilishi va tarqalishi. Tayanch so'zlar: lola, shirach, piyoz, sarimsoqpiyoz, nargis, chuchmoma, orxideya, salomalik, qorabosh, gulsafsar; Lolasimonlar ajdodi (sinfi) - Liliopsida (Monocotyledones); Lolasimonlar ajdodi 4 Ia ajdodga, 37 qabila, 104 oila va 300 turkumga mansub 6300 ga yaqin turni o'z ichiga oladi. Bu sinf vakillarining urug'pailasi bitta. Ularning aksaniyat qismi bir yillik o'tlardan iborat. Palma singani ba'zi daraxtsimon tunlani ham bor. Ildiziani popuk iidiz. Bargiani parallel tominlangan. Poyasida ikkiiamchi yog'on1ashish yo'q, sababi bularda kambiy nivojlanmagan. Gul tuzilishi ham o'ziga xos gulqo'ng'oni oddiy. Gulqo'rg'on bo'laklari 3 tadan bo'lib joylashgan. Loladoshlar oilasi - Lilliaceae; Oilaga piyozli ot o'sirnliklar kiradi. Ularning barglari uzunroq, nashtarsimon, ba'zan cilipssirnon. Gullari yirik yoki inayda, yakka yoki bir nechia, ikki jinsli, aktinomorf, changchisi 6 Ia, 3 tadan ikkita doirada o'rnashgan. Umgchi hula, uchla mcvabargli. Gul foffnulasi: P3+3 A3+3 G(3) Mevasi - ko'sakcha. Bu oilaga 10 turkum Va 470 laga yaqin tur kiradi. Ular Shimoliy yarimsharning mo'tadil va subtropik hududlarida, ayniqsa, G'arbiy Osiyo, Hirnolay va Sharqiy Osiyoda keng tarqalgan. Loladoshlar oilasining O'rta Osiyoda 5 ta turkumi va 120 ta turi, O'zbekistonda esa 4 ta lurkumi (Gagea, Fritillaria, Tulira, Rhinopetalum) va 52 turi tarqalgan. Boychcchak (Gagea) turkumi. Bu turkumga kichkina, boyi 10- 25 sm li o't o'simliklar kiradi. Piyozi mayda. Barglari ingichka, qalami. Gullari sariq va ochsariq. Boychechaklar tog', adir va cho'lda mayin tuproqlarda, bo'z yerlarda o'sadi. O'zbekistonda 25 ta turi, O'rta Osiyoda 47 ta turi uchraydi. Lola (Tulipa) turkumi. Bu turkum vakillarining piyozi asosan qo'ngir. Poyasi bargli. Gullari ko'pincha yakka-yakka joylashgan, gulqo'rg'oni oddiy, gultojsimon, oq rangli. Gu1qorgon bo'laklari 6 Ia, tutashmagan, 3 ladan 2 Ia doirada o'rnashgan. Changchisi 6 Ia, urug'chisi 1 ta. Mevasi uch qirrali ko'sakcha. Orta Osiyoda 64 turi, Ozbckistonda 21 turi o'sadi. Qizil lola, Greyg lolasi - Tulipa greigii. Ko'p yilhk piyozli o't, bo'yi 20-40 Sm. Barglarining usiida gunafsha rangh dog'lari bor. Gulqo'rg'on bo'laklari qizil, osli sariq, qora dog'ii. Aprel-may oylarida gullab, meva beradi. Respublikaning adir va toglarida tarqalgan. G oyat chi royli osim1ik. O'zbckiston Respublikasi Qizii kiiob iga kirililgan. Bu turni boshqalari bilan chatish- tirib, juda ajoyib navlar yetishtirilgan. Greyg lolasi - Tulipa greigii ...