Ildiz sistemasining shakllanishi tiplari tuzilishi va vazifasi

Ildiz sistemasining shakllanishi, tiplari, tuzilishi va vazifasi «Quloqdan dilingga gar kirmasa nur, Sichqon kovagidan ne farqi bo'lur?» Hazrat Hofiz Sheroziy DARS REJASI: 1. Ildiz evolyutsiyasi va uning vazifalari. ildiz zonalar haqida 2. Idizning hosil bo'lishi va tushuncha. 3. Ildizning rivojlanishi va ildiz sistemalari. Tayanch iboralar: o'q ildiz, popuk ildiz, psilofit, gipoqotil, rizoderma, asosiy ildiz, yon ildiz, qo'shimcha ildiz. ILDIZ EVOLYUTSIYASI: O'simliklarning ildizi evolyusiya jarayonida boshqa organlarga nisbatan ancha bo'lgan. keyin Suvdan paydo chiqib o'sishga quruqlikda moslashgan psilofitlarning novda va tanasi ildizga ajralmagan. ILDIZ EVOLYUTSIYASI: Psilofitlarning asosiy tanasi apekal meristema yordamida shoxlanadi. Shu bo'yiga o'sib, dixotomik dixotomik tananing bittasi tik yerning ustida, ikkinchisi esa tuproq yuzasida o'rnashib suv va mineral tuzlarni o'zlashtirgan. ILDIZ EVOLYUTSIYASI: Evolyusiyaning keyingi davrida substratga chuqurroq o'rnashib tuproqdan oziqli tuzlarni shimib oladi va yaxshi taraqqiy etgan ildiz hosil bo'ladi. Substratdan oziqlanishni ta'minlaydigan maxsus organ - ildizning paydo bo'lishi bu organlarning ixtisoslashuviga va to'qimalarni kelib chiqishiga sababchi bo'lgan. ILDIZ EVOLYUTSIAYSI: Ildiz tukchalari tuproqdan suv va erigan mineral tuzlarni shimib olish vazifasini bajaradi. Bunday hujayralar rizoderma (yunon. r i z o - ildiz, d ye r m a - po'st) to'qimasini hosil qiladi va shu to'qimalar so'rish zonasining yuzasini kattalashtirib boradi. ILDIZ EVOLYUTSIYASI: Tuproq qatlamlarini teshib o'tishda apikal meristemaning shikastlanishidan saqlaydigan ildiz g'ilofi yuzaga keladi. ILDIZ EVOYUTSIYASI: Haqiqiy ildiz qirqquloqsimonlarda vujudga keladi, keyinchalik gulli o'simliklarda ildiz takomillashadi. ILDIZNING VAZIFASI: birinchidan, o'simliklarni tuproqda tik va mahkam ushlab turadi. Makkajo'xorining qo'shimcha ildizlari shu xizmatni o'taydi. ILDIZ VAZIFASI: ikkinchidan, tuproqdan suv va mineral tuzlarni o'zlashtirib organik birikma (aminokislota, gormon, alkoloid)larni sintezlash vazifasini ham bajaradi. ILDIZ VAZIFASI: Ba'zan, ildizda zahira organik moddalar to'planadi (seret ildizlar). Ba'zi o'simliklarda vegetativ ko'payish organi vazifasini ham bajaradi. ILDIZ VAZIFASI: Ildiz o'sish va rivojlanish davrida tuproqqa turli xil moddalar (masalan, angidrid gazi, ajratadi karbonat organik kislotalar, uksus va olma kislotasi, qand va h.k.). ILDIZ VAZIFASI: Ildiz ajratgan moddalar tuproq tarkibidagi mikroorganizmlarning rivojlanishini Mikroorganizmlar tezlashtiradi. (zamburug''lar va bakteriyalar) bilan hamkorlik qiladi. Ularning faoliyati natijasida hosil bo'lgan moddalar esa ildiz sistemasi orqali o'zlashtiriladi. ILDIZ VAZIFASI: o'simliklarda, Ba'zi nafas hosil olish bo'ladi. ildizlari Bunday ildizlar botqoq joylarda o'sadigan o'simliklarda (masalan, Amerikadagi kiparisi - Shimoliy botqoq Taxodium distichum) botqoqdan chiqib turadi. ILDIZ VAZIFASI: Tropik o'rmonlardagi daraxt shoxlarida va po'stloqlarida o'rnashib, parazitlik qilmasdan o'sadigan epifit orxidey (yunon. e p i - ustida; f i t o n - o'simlik) o'simligi pastga osilib turadigan havoyi ildizlar gigroskopik suvlarni shimib olish xususiyatiga ega. ILDIZNING HOSIL BO'LISHI: Ildiz o'simliklarning markaziy o'q organi hisoblanib, uchki (apikal) qismida joylashgan ...