Poyaning tuzilishi va vazifalari

Mavzu: Poyaning tuzilishi va vazifalari. «Agar baxtli hayotga erishmoqchi bo'lsangiz, odamlarga yoki narsalarga emas, maqsadlarga bog'langan bo'lishingiz kerak». Albert Enshteyn. DARS REJASI: Poyaning morfologik tuzilishi va vazifalari. Poyaning birlamchi tuzilishi va unda tо'qimalarni joylashishi. Poyaning ikkilamchi qalinlashishi va unda kambiyning ishi. Yog'ochlikning va lub qavatinig tuzilishi. Tayanch iboralar: poya, epiderma, periderma, markaziy silindr, ortrop, plagiotrop, mezofil, kaspari belbog'I, marginal meristema, bazopetal zona va akropetal zona. POYA VA UNING VAZIFALARI: Poya o'simlikning markaziy vegetativ organi bo'lib, unda o'simliklarning bargi, shoxlari va gullari joylashgan. Bir yillik va ko'p yillik o'tlarda - poya, daraxt va butalarda esa - tana deyiladi. POYA VA UNING VAZIFALARI: POYANING VAZIFALARI: Suv bug'latish Organik modda sintezlash Gul va meva hosil qilish Tanani tik holda tutib turish Barg va ildizni o'zaro bog'lash Ozuqa modda to'plash Vegetativ ko'payish POYA VA UNING TURLARI: POYANING SHAKLI: Poyaning shakli o'simliklarning turi va o'sishga ko'ra turli-tuman bo'ladi: silindrik Uch qirrali (qiyoq o'simligi) To'rt qirrali (yalpiz) Ko'p qirrali (kaktuslarda) Bochkasimon (braxixiton, bom baks) POYANING O'SISH YO'NALISHI: O'SISH YO'NALISHI Ortrop (tik) Kungaboqar, g'oza, makkajo'xori Plagiotrop (ko'ndalang) G'ozpanja, temirtikan, toshyorar, maymunjon YER BAG'IRLAB O'SUVCHI POYA: Yer bag'irlab o'suvchi madaniy o'simliklar ham mavjud. Ayrim o'simliklarning poyasida bo'g'im oralig'I qisqarib, barglari yer bag'irlab o'sadi, o'sha barglar orasi poya o'sib gul hosil qiladi, shuning uchun u gulpoya deb ataladi. Primula, qoqio't, zubturum, kovrak POYA TO'QIMALARI: Poyaning ichki qismida o'tkazuvchi to'qimalar mavjud bo'lib u moddalarni o'tkazishni ta'minlaydi, Mexanik to'qima mustahkamlik vazifasini bajaradi Qoplovchi to'qima esa himoya vazifasini bajaradi G'amlovchi to'qima moddalarni jamg'arish Assimlyatsion to'qima modda sintezlash Ajratuvchi to'qima esa moddalarni ajratish vazifasini bajaradi. Poyaning birlamchi tuzilishida epiderma, birlamchi pо'stloq va markaziy silindlar ajratiladi. POYANING ICHKI TUZILISHI: EPIDERMA: Har qanday to'qimani tashqi tomondan epiderma qoplab turadi. U boshqa to'qimalarga nisbatan oldinroq defferensiyalashgan biqlamchi qoplovchi to'qimadir. Javdar poyasining ko'ndalang kesimi (A) va uning sxematik ko'rinishi (B): 1 - epiderma, 2 - sklerenxima, 3 - xlorenxima, 4 - yopiq kollaterial bog'lam, 5 - asosiy parenxima, 6 - bo'shliq. BIRLAMCHI PO'STLOQ: Epiderma to'qimadan ostida parenxima yoki iborat bo'lgan birlamchi mexanik po'stloq joylashgan bo'ladi. Birlamchi po'stloqning eng tashqi qavati fotosintez vazifasini bajarishi mumkin. Eng ostki qismidagi bir qator parenxima hujayaralari esa kraxmal to'plovchi hujayralarga aylanadi. hujayaralar po'stning Ana shu xildagi o'rta qismida joylashgan bo'lib, suberinga o'xshash moddalar to'planadi. Natijada hujayra devorining o'rta qismi yo'g'onlashib, po'kaklashib, keyin esa ular yog'ochlashib yo'l-yo'l chiziq hosil qiladi, ularni Kaspari kamari deb ataladi. BIRLAMCHI PO'STLOQ: MARKAZIY SILINDR: Poyaning ichki qismini markaziy silindr egallagan bo'ladi. Markaziy silindrning eng tashqi birlamchi po'stloq bilan ...