Shakli o'zgargan ildizlar, ularning inson va o'simlik hayotidagi o'rni

MAVZU: Shakli o'zgargan ildizlar, ularning inson va o'simlik hayotidagi o'rni Kitob - dil bog'ida gulning rangidir, Kitob - otash ichra dilning rangidir, U - qalbning kamoli, aql jangidir. Ko'kni ko'zlaganga xitob kerakdir, O'zni izlaganga kitob kerakdir. O'zbekiston xalq shoiri Mahmud Toirning Kitob kerakdir she'ridan bir parcha DARS REJASI: Ildizlarni shakllarini о'zgarishlarining sabablari haqida tushuncha Tortuvchi, g'amlovchi, ildiz mevalar, havo ildizlari, nafas oluvchi ildizlar haqida tushuncha beriladi. Tayanch iboralar: metamorfoz, g'amlovchi ildiz, ildiz tuganaklari, mikoriza, ildiz shishlari, tortuvchi ildiz, havo ildizlari, nafas oluvchi ildiz. ILDIZ METAMORFOZI: Kо'p vaqtda ildizlar ayrim vazifalarni natijasida bajarishlari ularning shakllari ham о'zgarib ketadi. Bunday ildizlarga shakli о'zgargan yani metamorfozlashgan deyiladi. ildizlar Metamorfoz deganda organlarning bajaradigan vazifasiga qarab shaklini keskin о'zgarishi va bu belgining nasldan-naslga о'tishi tushuniladi. ILDIZ METAMORFOZI: Shakli o'zgargan ildizlar: 1-tortuvchi; 2-g'amlovchi; 3-4-ildiz mevalar; 5-qo'shimcha; 6-havo; 7-nafas oluvchi; 8-ustunsimon ildizlar ILDZDA MODDALARNING TO'PLANISHI: Barcha birlamchi ildizlarda zapas oziqa moddalar postloqda toplanadi shu sababli о'simliklar nisbatan semiz kо'rinadi. О'datda ikkilamchi ildizlarda zapas oziqa moddalar poyadagiga sklerinximada, о'xshab ikkilamchi ksilema va floemada tо'planadi. Ildizlarda poyaga nisbatan kо'roq parenxima bо'ladi. ILDZDA MODDALARNING TO'PLANISHI: Shunday о'simliklar borki ildiz sistemasining bazi qisimlari bо'lib g'amlovchi funksiyasini bajaradi. yog'on organlar Kо'pchilik о'simliklarning о'q ildizi va gipokoteli shunday modifikasiyani bajaradi. G'amlovchi toqimalar kelib chiqishi jihatidan farqlanadi. Sabzida peridermaning shakillanishi va ingichkalashuvi postloqning hisobiga gipokoteli va о'q ildizi yog'onlashgan. ILDZDA MODDALARNING TO'PLANISHI: Organ yog'onlashishi ikkilamchi ksilema va ikkilamchi parenximalarining oshadi. floema hisobiga Qant gipokotel va amalga lavlagida ildizning Chenopodiaceaega xos bо'lgan ikkilamchi anomal qalinlashish hisobiga yog'onlashadi. BAKTERIYALI TUGANAKLAR: Burchoqdoshlar oilasiga mansub о'simliklarning ildiz tukchalaridan tuproqdagi Rhizobium turkumiga mansub bakteriyalar kirib, ildizda tuganaklar hosil qiladi. Bakteriyalar bakteroid tо'qimalarni hujayralarning sitoplazmasida yashaydi. BAKTERIYALI TUGANAKLAR: periderma bilan Tuganak tashqi tomonidan qoplanadi, uning ichki tomonida esa о'tkazuvchi naylar boylami bо'lib, ildizning о'tkazuvchi naylar tizim bilan aloqada bо'ladi. Tuganaklarning uchki apikal qismida saqlanib meristemasi tuganakning uzunasiga о'sishiga yordam beradi. BAKTERIYALI TUGANAKLAR: biokimiyoviy bog'lanishlar Ildizning hujayralari bilan bakteriyalar mavjud orasida bо'lib, molekulyar azotdan foydalanilgan holda organik moddalarni sintez qiladi. Tuganaklar sintez qilgan moddalarning bir qismini о'simliklar о'zlashtiradi, bakteriyalar esa ildizlardagi moddalardan foydalanib yashaydi. Shunday qilib, о'simliklar bilan bakteriyalar simbioz holda hayot kechiradi. BAKTERIYALI TUGANAKLAR: О'simliklar bakteriyalarning simbioz holda bilan bunday yashashi juda katta amaliy ega bо'lib, ahamiyatga о'simlik oqsilga boy bо'lgan qо'shimcha azotga ega bо'ladi. Ular qimmatli oziq-ovqat, yem- hashak mahsulotlarini beradi, tuproqni azotli moddalar bilan boyitadi. BAKTERIYALI TUGANAKLAR: Bu turdagi hamkorlik asosan dukkakli о'simliklar (loviya, beda, nо'xat, sebarga, yantoq va boshqalar)da keng tarqalgan. BAKTERIYALI TUGANAKLAR: Tugunak bakteriyalarning dukkakli о'simliklar ...