Ikki bo'lakli ginkgoning (Ginkgo biloba) tuzilishi va taraqqiyoti

MAVZU: IKKI BO'LAKLI GINKGONING (GINKGO BILOBA) TUZILISHI VA TARAQQIYOTI. Bo'lim: Pinophyta (Gymnospermatophyta) - Qarag'aytoifalar (Ochiqurug'toifalar) Ajdod: Ginkgopsida - Ginkgosimonlar Qabila: Ginkgoales - Ginkgonamolar Oila: Ginkgoaceae - Ginkgodoshlar Tur: Ginkgo biloba - Ikki bo'lakli ginkgo. SPOROFIT. Ikki bo'lakli ginkgoni - Ginkgo biloba rasmdan yoki o'sib turgan tupini ko'ring va o'rganing. U bo'yi 30-40 m, tanasi to'q kulrang po'stloqli, monopodial shoxlangan daraxt. Anatomik tuzilishida o'zagi yaxshi rivojlanmagan, yog'ochligi ancha qalin. Gerbariylarini ko'rganingizda novdalari ikki xil ekanligini kuzatasiz: a) uzun, barglari siyrak va ketma-ket joylashgan va b) qisqargan, barglari g'uj bo'lib joylashgan. Barglari uzun bandli, uchburchakli yolpig'ichsimon va uchi ikki bo'lakli, tomirlanishi dixotomik. Barglari kuzda to'kiladi, bu esa qarag'aytoifalarda kamdan-kam uchraydigan hodisa. Ginkgo ikki o'yli o'simlik. Mikrosporofillari to'planib sirg'asimon to'pgul hosil qilganligini ko'rasiz. Mikrosporofilda esa mikrosporangiylar (changdonlar) joylashadi, changchalarda havo xaltachalari yo'q. Makrosporangiylar yoki urug'kurtaklar ham barg qultig'idan chiqqan dasta uchida juft bo'lib joylashganligini ko'rasiz. Urug'kurtak tipik tuzilishga ega va sagovniknikiga o'xshash. Rasmda ko'rsatilganidek, changcha mikrosporangiy ichidayoq una boshlaydi protallial, anteridial va vegetativ hujayralardan iborat uch hujayrali bo'ladi va shu holatda atrofga tarqaladi. Urug'chili qubba Changchili qubba GAMETOFIT. Urug'kurtakning chang kamerasida changcha unib anteridiyli (erkaklik) gametofitni hosil qiladi, u 2 spermatozoidli chang nayidan iborat. Urug'kurtak qalin integument bilan qoplangan bo'lib, uchki qismi tutashmagan va mikropileni hosil qilgan. Integumentdan ichkarida nusellus joylashgan. Nusellusning yuqorigi hujayralari erib ketib chang kamerasi hosil bo'ladi, pastki qismi hujayralaridan esa megasporaning onalik hujayrasi hosil bo'ladi. Dastlab u to'rtta hujayra hosil qiladi va undan uchtasi erib ketadi. Bittasi bo'linishda davom etadi va birlamchi endosperm-urg'ochi gametofitni hosil qiladi. Uni yuqori qismida 2 ta arxegoniy yetishadi. Chang kamerasiga tushgan mikrospora - chang o'sishda davom etadi. Anteridial hujayradan ikkita ko'pqivchinli spermatozoid hosil bo'ladi. Ular gaustoriya ichidagi plazmada joy oladi. Chang nayining uchi yorilib, ichidagi butun borliq endospermga tushadi. Spermatozoidlardan biri bitta arxegoniydagi tuxum hujayrani urug'lantiradi-zigota hosil bo'ladi. Ikkinchi arxegoniy va spermatozoidning biri erib ketadi. Zigota bo'linib uning to'qimasidan murtak shakllanadi. Hosil bo'lgan urug'ning ichki va tashqi qavati seret, yumshoq, xushbo'y hidli va yog'ga boy bo'ladi. Shakliga ko'ra, urug' olvoliga o'xshash, Xitoy, Yaponiya va boshqa Sharqiy Osiyo mamlakatlarida uni ovqatga ishlatishadi. Urug'ning ichida birlamchi endosperm va ikkita urug'pallali murtak hosil bo'ladi. Urug' pallalar urug' unib chiqqanda yerning tagida qoladi. Ikki bo'lakli ginkgoning (Ginkgo biloba) tuzilishi va ko'payishi. A-sporofilli qubba (to'pgul)joylashgan novda, Б-mikrosporangiyli (changchili) mikrosporofil, В-urug'kurtakli qubba joylashgan novda, Г-qo'shurug'kurtakli qubba, Д-E-urug'kurtak va uchki qismining bo'yiga kesimi, J-Z-urug'ning tashqi ko'rinishi va bo'yiga kesimi. ...