O'sishni boshqaruvchi fiziologik faol moddalar va ularni qishloq xo'jaligida qo'llanilishi

O'sishni boshqaruvchi fiziologik faol moddalar va ularni qishloq xo'jaligida qo'llanilishi Reja: 1. Fitogarmonlarning ahamiyati. 2. Tabiiy fitogarmonlar va ingibitorlar. 3. Sun'iy fiziologik faol moddalar. 4. O'sishni boshqaruvchi moddalarni qishloq xo'jaligida qo'llanilishi. Fitogormonlarning ahamiyati O'simlik gormonlari yoki fitogormonlar - o'simlik tanasida juda oz miqdorda hosil bo'ladigan faol moddalar bo'lib fiziologik jarayonlarning boshqarilishida ishtirok etadi. Fitogormonlarning muhim xususiyatlaridan biri bu ularning o'simliklarni bir qismidan boshqa qismlariga (yuqoridan pastga yoki aksincha) harakatlanishidir. O'simliklar o'sishini boshqaruvchi xozirgacha ma'lum bo'lgan regulyator moddalar qo'yidagi guruxlarga bo'linadi Auksinlar O'simliklarning poyasi va ildizining o'sayotgan uchki qismida xosil bo'lib, ularni o'sishini aktivlashtiradigan indol tabiatli bir gurux kimyoviy moddalarga auksinlar deb ataladi. Tabiiy auksinlar Gibberellin Gibberellinlar poya, ildiz, yosh barglarda sintezlanib, yuqoridan pastga, pastdan esa yuqoriga harakatlanishi va kuchli konsentratsiyada ham zaharsiz bo'lishi bilan auksinlardan farq qiladi. Gibberellin kislotaning strukturaviy formulasini 1954 yilda ingliz olimi B.Kross aniqladi. Hozirgi vaqtda gibberellinlarning 70 dan oshiq xili borligi aniqlangan. Gibberellinlar ko'proq qimmatbaho bo'lgan urug'siz (kishmish) uzum navlarining hosilini oshirishda muvaffaqiyat bilan qo'llanilmoqda. Gibberellinlarning ijobiy ta'siri shundaki, bu uzum navlarining mahsulotini sifati yomonlamagan holda uzum mevasining kattaligi keskin darajada (2-3 marta) ortadi O'simlik xujayrasining bo'linishini jadallashtiruvchi, qarishga va urug'ning tinim davridagi jarayonlarga ta'sir ko'rsatuvchi xamda o'sishni boshqa tomonlarini boshqarilishida ishtirok etuvchi 6-aminopurin qatoriga kiruvchi organik moddalarga sitokininlar deyiladi. Sitokininlar Sun'iy fiziologik faol moddalar Retardantlar Retordantlar vegetativ o'sishni, birinchi navbatda asosiy va yon novdalarning cho'zilishini sekinlatuvchi sintetik moddalardir. O'simlik hujayralarining bo'yiga o'sishiga salbiy ta'sir qiladigan moddalar retordantlar deyiladi. Adabiyotlar: 1. James E.Bidlach, Snelly H. Jansky. Stern's introductory Plant biology. - USA: McGrow-Hill, 2008, 622 p. 2. Lincoln Taiz, Eduardo Zeiger. Plant physiology. USA, University of California, Los Angels, 2002. 3. Hans-Walter Heldt. Plant Biochemistry. Elsevier Academic Press, 2005. - 625 рр. 4. Alimova R.A. Qishloq xo'jalik o'simliklari biokimyosi fanidan laboratoriya mashg'ulotlari: o'quv qo'llanma. - Toshkent: ToshDAU, 200. - 95 b. 5. Alimova R.A., Sagdiyev M.T. O'simliklar fiziologiyasi va biokimyosi: o'quv qo'llanma. - Toshkent, 2013. - 320 b. ...