O'rta Osiyoning tabiati zonalari

Mavzu: O'rta Osiyoning tabiati zonalari. Mundarija Kirish……. I. Bob.O'rta Osiyo tabiatini o'rganish tarixi…… 1.1.Qadimgi davr. O'rta asr feodal jamiyati davri……. 1.2. O'rta Osiyo tabiatini mustaqillik davrida o'rganilishi…… II.Bob.O'rta Osiyo tabiat zonalari…… 2.1.Tekislik tabiat zonalari…… 2.2.Balandlik mintaqa tabiat zonalari……. Xulosa……. Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati…… Kirish O'rta Osiyo Yevrosiyoning tarkibiy qismidir. Juda uzoq tarixiy geologik rivojlanish davomida takrorlanmas tabiiy - hududiy hosila tarzida shakllangan O'rta Osiyo tabiiy geografik o'lkasi Yevrosiyo materigining o'rtasida ga'rbda Kaspiy dengizidan, sharqda to Savr tog'larigacha, shimolda Bandi Turkiston, Turkman-Xuroson, Nishopur, Elburs tog' tizmalari suvayirg'ichlari orasidagi berk havzada joylashgan. O'lka O'rta dengiz bo'yidagi iliq mo'tadil va subtropik tabiatli mamlakatlar kengliklarida yotadi. O'rta osiyoning g'arbiy chegarasi Elbrus tog'ining 54o151 sharqiy uzunlik qismidan boshlanib, Kaspiy dengizining sharqiy qirg'oqlari orqali Mang'ishloq qo'ltig'iga qadar davom etadi. So'ngra chegara shimol tomon yo'nalib, Ustyurtning shimoli- g'arbiy chinki bilan Do'ng'iztov, Chog'ray platosi, Cho'chqa va mug'ojar tog'lari orqali Ural daryosiga tutashib Magnitogorsk shahriga (geotizim tamoyiliga ko'ra Ural-To'rg'ay daryolari suva yirg'ichidagi Ozyorniy qishlog'iga) qadar boradi. G'arbiy chegaraning umumiy uzunligi (geotizim tamoyiliga ko'ra ), shundan Kaspiy dengizi qirg'oqlariga to'g'ri keladi. Lekin chegaraning shimoli-g'arbiy qismini ayrim adabiyotlarda goh Ural, goh Emba daryolari orqali o'tkazilganini ham ta'kidlash lozim. O'rta Osiyoning shimoliy chegarasi haqida 3 xil mulohaza mavjud. Birinchi mulohazaga ko'ra, O'rta Osiyoning shimoliy chegarasi Qozog'iston past tog'larining janubiy etaklari orqali o'tadi. Ikkinchi mulohazaga ko'ra, Qozog'iston past tog'laridagi Orol havzasi bilan Ob daryosi suvayirg'ichiga mos keladi. Uchinchi fikrga binoan, chegara Qozog'iston past tog'larining shimoliy etaklari orqali o'tadi. Agar geotizim tamoyili asosida yondashilsa, O'rta Osiyoning shimoliy chegarasi Shimoliy muz okeani havzasi bilan Orol, Balxash havzasi orasidagi suvayirg'ich chizig'idan o'tkazilishi kerak. Bu chegara Markaziy Qozog'iston yassi tog'ligidagi suvayirg'ichga to'g'ri keladi. Ikkinchi tomondan paleogeografik tahlil qilinsa, uni yaxlit holda O'rta Osiyo o'lkasi tarkibiga kiritish lozim bo'ladi. U holda O'rta Osiyoning shimoliy chegarasi G'arbiy Sibir tabiiy-geografik o'lkasining janubiy chegarasiga to'g'ri keladi va li gorizontal bo'ylab o'tadi. Lekin tabiiy geografik jihatdan, ayniqsa tuproq va o'simlik zonalarining chegaralari, yillik yog'in miqdori () va uning yilning issiq faslida ko'p yog'ishi (200mm), iqlim ayirg'ich-Voyeykov o'qi kabi omillarni hisobga olsak, Qozog'iston past tog'ligining Shimoliy yonbag'ri (yarmi) ko'proq O'rta Osiyo tabiatiga emas, balki G'arbiy Sibirga xosdir. O'rta Osiyo tabiiy geografik o'lkasining shimoliy chegarasini Orol-Irtish suvayirgichidan o'tkazilsa to'g'ri keladi. Bu geotizim tamoyili nuqtai nazaridan to'g'ri yondashuv bo'lib, munozaraga barham beradi. Bu chegara g'arbda Ozyorniy qishlog'idan (510 shim. kenglik, 610 sharqiy uzunlik) sharqda Torbo'g'atoy tizmasining sharqiy qismidagi Joir tog'iga (470 shim. Kenglik, 850 sharqiy uzunlik) borib taqaladi. Chegaraning uzunligi . O'rta Osiyo tabiiy geografik o'lkasining ...