Asosiy ekinlar dalalari ekologiyasi. Monokulptura ta'siri tuproqni sog'lomlashtirish muammolari

Reja: Paxta dalasi ekologiyasi. Galla dalasi ekologiyasi. Sabzavot - poliz ekinlari dalalari ekologiyasi. Paxta dalasi ekologiyasi. Agrobiotsenoz so'zi tabiiy muhitdagi yashab turgan biologik jonzotlarni birgalikda o'zaro yashab turish sharoitini anglatib, bu jarayonga tashqaridan biron bir usulda aralashuv maqsadga muvofik degan manoni bildiradi. Paxta dalasi misolida agrobiotsenoz hodisasi haqida 1970 yilda F.M.Uspenskiy tomonidan bitilgan monografiyadan guzani botanik turlari va qishloq xo'jalik ekinlari kompleksiga kiradi, chunki u xam boshqa o'simliklar katori biotsenozni tashkil etuvchi xashoratlar foydali jonivorlar, tuproqdagi turli sodda hayvonlar va mikroorganizmlar bilan o'zaro bog'liq holda yashaydi deb uktiradi. Shuni hisobga olgan holda kasallik va xashoratlarga qarshi kurashda xar tomonlama ekologik yondashuvga amal qilishimizni talab qiladi. Ular yovvoyi tabiatda yashashga urgangan edilar. Fitofaglar va ularni tabiiy kushandalari, bu esa baxzi turlarini o'ta rivojlanishga olibg keladi. Masalan guza kuzgi tunlamlari urgimchak kana, shiralar va boshqa fitofaglarni ular uchun guzada yaxshi ozuka manbai bor, oxirida bular xashorat sifatida xujum kiladilar. Dominant fitofaglar populyatsiya bilan keyinchalik paxtazorda zoofaglar paydo bo'ladi, ular xashoratlar va suruvchilar bilan ozuklanishadi. Shuningdek yorug'lik tomonga o'zgarish, rang tanglash va kimyoviy ta'sirlanib ruy beradi. Masalan, shvet pashshasini suvli jkilgan maydonga extiborini tortish uchun turli shakl va rangda kozikchalar kuyiladi, undan stimulyatsiya olgan pashshalar uchmb kelishgan, lekin usimtalar yer betiga chikkach ularni fakat o'simlikni muljalgan olishgan. Ular optik ko'rinishni emas, kimyoviy jihatdan xam uziga tortgan. Xashoratlar qo'shimcha ozuka axtarishib boshqa joylarga usib utadilar. Masalan may tillakungizi 3 kapital mablag joyga kuchib borgan, chunki gorizontdagi manzara ularni uziga tortgan. Bazan ularni uti urilgan. o'simlik soni kam. Yakkama-yakka holda o'simlik usgan dalalar uziga tortadi. Ular shu erlarga tuxum kuyishi uchun kunadilar. Meva pashshalari xam mevani kattarogini topib tuxum kuyadi. Olma xidi xashoratlarni uzoqdan jalb etadi. Barg bujmoklanish - Trtricidc uchun asosiy muhit kimyoviy uziga tortish xordisasidir (attraktantlar) ularni bazilari, masalan, uzum va olmaga tushdiganlari optik kuzgatuvchiga emas xid tarataetgan olmaga kuprok etibor beradi. Narivnik «chipkon ut» undan tarkibidagi kontardik moddasi kuchli zahar hisoblanadi. Undan sut emizuvchilar, kuplab xashoratlar kochadi, lekin bazi xashorat uni uzoqdan sezib u bilan ovqatlanishga shoshiladi. Galla ekinlari ichida yengil tuproq sharoitida uchraydigan Ntcexuc mncers A. Penvialis pashshasi va yovvoyi ut mokretsa Atrichpgn aldemarrum Narivnikdan oziklanib undan moddani surib oladi. Makretsalar Antmyia dan xam shira suradi. Konteradin uziga tekinxur Ntxuc brokondini ni xam ichiga jalb qiladi. Kontaridindan chikkan xid «10-7g» uzoqdan bilinadi. Lekin undan chikkan xidga xashoratlardagi kuzgalish bir vaqtda yoki bulmaydi. Masalan, uni xidiga Anthmyia kungizi soat 9-12 o'rtasida, Atrichipgn ertalab 4-7 orsida, soat 13-17 o'rtasida esa kaytib uchib kelishi ...