Bir pallalilar sinfi, loladoshlar, piyozdoshlar, sparjadoshlar, kiyokdoshlar va xalladoshlar oilalari

Reja: 1. Bir pallalilar sinfiga qisqacha tasnif. 2. Loladoshlar oilasiga tasnif. 3. Greyg lolasi, daraxtsimon aloy 4. Piyozdoshlar oilasiga tasnif. 5. Sarimsok piyozi 6. Sparjadoshlar oilasiga tasnif. 7. May marvaridguli 8. Dorivor sarsabil 9. xiyokdoshlar oilasiga tasnif. 10. Falladoshlar oilasiga tasnif. 11. Makkajo'xori o'simligi 12. Suli o'simligi Bir pallalilar sinfi-Monocotyledoneae Gulli o'simliklarning bu katta sinfiga, asosan mo'ta-dil iqlimli shimoliy kengliklarda tarkalgan o't o'simlik-lar, shuningdek subtropik va ayniqsa tropik oblastlarga xos bir muncha kam tarkalgan daraxtsimon o'simliklar kira-di. Bir pallali o'simliklar o'ziga xos quyidagi belgilari bilan ikki pallalilardan farq qiladi. 1. Bu sinfga mansub ko'pchilik o'simlik vakillaring uru-xida fakat bitta urux palla bo'ladi. 2. Bosh ildizi barvaqt ko'rib kolib ko'shimcha ildizlari rivojlanadi. 3. Barglari asosan, paralel yoki yoysimon bazan to'xrisi-mon tomirlangan bo'ladi. 4. Naychalar boxlami tutash (kambiy qatlamisiz) bo'ladi va ular ko'pincha sochilib joylashadi. 5. Ko'pchilik xollarda gullari 3 bo'lakchali va besh kinrrali-dir. Bu sinfga kiradigan ko'pchilik bir pallali o'simliklarning poya va ildizlari kambiy qatlami bo'lmaganligidan ular, odatda yo'xon toritib (ikkilamchi) o'smaydi. Ikkilamchi o'sish bir pallalilarning fakat bazi turigagina (yoxochsimon, drasena, yukkalarga) xos bu poyaning periferik kismida kosil bo'ladigan ikkilamchi meristema (kosil qiluvchi to'kima) ning bo'lishi natijasida ro'y beradi. Bir pallalilar turlarining soni ikkipallalilar turlari sonining 13 ko'ra kamroxini tashkil qiladi. Lekin birpallalilar individlarning soni jikatidan o'tloklar, cho'llar, katta - katta daryolarning sokilidagi sersuv yerlari singari bazi joylarda ikki pallalilardan turadi va ko'pincha asosiy manazara fonini kosil qiladi. Bizning floramizda bir pallalilardan fakat o't o'sim-liklar bo'lib, ular o'tlok, dasht, shunigdek, tox va cho'l yaylovlarda o'sadi. Odatda, bir pallali o'simliklar orasida ildiz poyali ko'p yillik, shunigdek,tuganakli va piyozli o'simliklar uchraydi. Piyozsimonlar asosan yilning kurxokchilik davri aniq ifodalangan oblastlar uchun xosdir. Bir pallali o'simliklar inson hayotida katta akamiyatga ega. Buxdoy, javdar, makkajo'xori, shakarkamich, palma kabi ozik ovqat tayyor-lanadi, shunigdek, kar xil em-xashak, texnika xom ashyosi va manzarali o'simliklar sifatida ko'llaniladi. Loladoshlar tartibi-Liliales.Loladoshlar oilasi-Liliaceae. Bu oilaga 10 avlod, 470 tur kiradi, ulardan 230 ga yaqini madaniy kolda o'stiriladi. Bu oilaga mansub o'simliklar asosan o'rta iqlimli mintaqalarda, Shharbiy va sharqiy Osiyoda, Ximolayda tarkalgan. Bu oilaga asosan yo'xon ildiz poyali, piyozli yoki tugunakli ko'p yillik o't o'simliklar kiradi. Bazi daraxatlar (yukka, dratsena, aleoe kabilarlar) va kisman lianalar kiradi. Barglari lantsetsimon chiziqli, bazan elips shakli, parallel yoki yoysimon tomirli. guli 2 jinsli aktinomorf, odatda shinggil, boshok ro'vak va shu singari to'p gullarga yixilgan. Yirik gullari yakka 6 zoli. Gul formulasi R3-3A3-3G3 Ko'pchiligining tugunchasi ustki. Mevasi chokidan chatnaydigan ko'sakcha. Bu oilaga kiradigan avlodlardan Savrijon (Colchicum), shirach (Eremurus), piyozgul ...