Gul va uning turlari haqida

O'zbekiston Respublikasi Xalq Ta'limi Vazirligi Muqimiy nomidagi Qo'qon Davlat Pedagogika Instituti Pedagogika fakulteti BTM yo'nalishi 3 «B» guruh talabalari Mamatova Shahzoda va Jumanova Nigoralarning «TABIATSHUNOSLIK» fanidan tayyorlagan MUSTAQIL ISHI O'qituvchi: Mahmudova M. Qo'qon- 2013 Mavzu: Gul va uning turlari Reja: 1. Generativ organlarning kelib chiqishi 2. Gulning tuzilishi 3. Gul qismlarining tuzilishi va vazifalari 4. To'pgullar va ularning klassifikatsiyasi Generativ organlarning vazifasi o'simliklarni jinsiy ko'payishiga xizmat qilishdir. Evolyutsiyaning dastlabki bosqichlarida generativ organlar vazifasini bir hujayrali gameta bajargan bo'lsa yuksak o'simliklargacha ma'lum evalyutsion bosqich bosib o'tilgan. Kanyugatlar, diatom suv o'tlari, bazidiyaali zamburug'''larda jinsiy ko'payish organi yo'q. Saprolegniya zamburug'''ida ogoniy va anteridiy hosil bo'lgan bo'lsa, xaltachali zamburug'''lar, lishayniklarda arxegoniy hosil bo'ladi. Moxsimonlarda, paporotniklarda jinsiy ko'payishga xizmat qiluvchi arxegoniy va anteridiy hosil bo'lgan. Ziyo Kelajak Gul yuksak o'simliklar uchun xos bo'lib evalyutsion taraqqiyotning so'ngi bosqichida vujudga kelgan. Gul - shakli o'zgargan, o'sishi chegaralangan spora hosil qilishga xizmat qiladigan organ hisoblanadi. Gulning taraqqiyoti natijasida changlanish jarayonidan keyin otalanish natijasida tuxum hujayrasi rivojlanib urug' va meva hosil bo'ladi. Gul kelib chiqishiga ko'ra o'zgargan novda bo'lganidan barg va poya kelib chiqish xususiyatiga egadir. Poya qismiga gul bandi va gul o'rni kirsa barg kelib chiqishiga ega bo'lgan qismlariga gulkosabarg gultojibarg, urug'chi va changchilar kiradi. Ziyo Kelajak Yuqoridagi qismlar o'ziga xos vazifani bajarish xususiyatiga ega. Gul bandi poyaning davomi bo'lib, ayrim o'simliklarda o'z rivojlanishini tezda to'xtatsa (olma, o'rik, shaftoli) ko'pchilik o'simliklarda meva pishgungacha o'sishni davom etiradi. Gul urnida barcha gul qismlari joylashgan bo'ladi Gullarning joylanishiga qarab bo'linishi Asiklik gullar (magnoliya) Gemisiklik gullar (ayiq-tovonda) siklik gullar (sabzida) Ziyo Kelajak siklik gullarda gul qismlari doira hosil qilib joylashadi. Doiralar soni ayrim gullarda 1 ta bo'lsa ayrimlarida 16 tagacha bo'ladi. bunday gullar sabzi gulini tuzilishida yaxshi ifodalangan. Asiklik gullarda gulkosa va gultojibarglar speral hosil qilib joylashadi. Masalan: Magnoliyada. Gemitsilik gullarda gulkosa va gultojibarglar doira hosil qilib joylashsa, changchi va urug'chilar speral hosil qiladi. Masalan: ayiqtovon gulida gul o'rnida gul qismlarning joylanishi ma'lum qonuniyatga amal qiladi. Gulkosa va gultojibarglar gulni muxafoza qilishga xizmat qilsa, changchilar yig'indisi androtseyni, urug'chilar yig'indisi ginetseyni hosil qiladi. Glyukosa va gutojibarglar gul qavatlarini tashkil qiladi. gulda xam gulkosa, xam gultoji bargi bo'lsa ikki qavatli, gulda yoki gulkosacha yoki gultoji barg bo'lsa bir qavatli gullar deyiladi. Bir qavatli gullar ayrimlari gulkosabargli (lavlagi, shavel) va gultojibargli (lola) bo'ladi. Gultojibarglar - gulning ikkinchi qoplamini hosil qiladi. Ularning rangi xromoplastalar va hujayra shirasi pigmentlarga bog'liqdir. hujayra shirasi tarikibidagi axtotsian va antoxlor pigmentlari kislotali va ishqoriy muhitga bog'liq holda o'z rangini nomoyon qiladi. ...