Gulli o'simliklar ontogenezining boshlang'ich davrlari

Gulli o'simliklar ontogenezining boshlang'ich davrlari Reja: Urug', uning shakllanishi va tuzilishi Mo'rtak O'simliklarning ontogenezi (yunon. ontos - mavjud; genezis - kelib chiqishi, hosil bo'lishi) yoki individual taraqqiyoti urug'langan tuxum hujayraning rivojlanishi-dan boshlanadi. Agar o'simlik vegetativ ko'paysa, uning' ontogenezi boshlang'ich ona o'simlikning somatik (yunon. somatos - tapa, gavda) hujayralarining bo'linishi bilan boshlanadi va o'simlik hayotining oxirigacha (qurib nobud bo'lguncha yoki yangi bo'linishigacha) davom etadi. Ontogenez atamasini fanga birinchi bo'lib 1866 yili E. Gekkel kiritgan. Gulli o'simliklarping eng asosiy o'suv organlari - novda va iddizi, odatda, etilgan urug' tarkibidagi mur-takda joylashgan 65'ladi. Lekin urug' una boshlagandan so'ng, mo'rtakdan yangi organlar: kurtak, novda, barg va yon novda-lar, sn va qo'shimcha ildizlar ham rivojlanadi. O'simlik-larning keyingi rivojlanish davrlarida rsproduktiv (lot. re - yangitdan; produktsio - hosil qilish) yani jinsiy ko'payish organining (gul, urug') hosil bo'lishi meristema hujayralarining faoliyatiga bog'liq. Urug', uning shakllanishi va tuzilishi Urug' yopiq urug'li o'simliklarning jinsiy ko'payishi natijasida urug'kurtak megasporangiy (yunon. megas - spora; ageyon - nay)dan hosil bo'ladi va ko'payish orga-ni hisoblanadi. Ochiqurug'li o'simliklarning urug'lari makrosporangiy (yunon. makros- katta; s p o r a - urug'; ageyon - nay) larning tubida joylashgan urug'kurtak-dan o'sib rivojlanadi. Bularnipg urug'i tuguncha devori bilan himoya qilinmasdan ochiq holda o'rnashgan. Bazan, urug' jinsiy hujayralar qo'shilmagan holda, urug'lanma-gan tuxum hujayralardan ham vujudga keladi. Bu hodisaga apomiksis (yunon. apo -inkor, aks; miksis - arala-shish, qorishish) deb ataladi. Urug'lar shakli, katga-kichikligi, rangi va ichki tuzi-lishi jihatidan bir-biridan keskin farq qiladi. Urug'-larning shakli yumaloq, disksimon, ellipssimon, uzun-choq va hokazo. Eng kichik urug'lar aroiddoshlar oilasi-ning vakillarida va tekinxo'r o'simliklar (masalan, shumg'iya)da uchraydi. Bularning urug'lari juda ham kichki-na, shuning uchun ularni oddiy ko'z bilan ko'rish qiyin. Urug'larning usti silliq, yaltiroq, g'adir-budur bo'lishi mumkin. Ontogenez rivojlanishida urug' - o'simlikning em-brionlik (yunon. embrion - mo'rtak) davri hisoblana-di. Urug'asosan 1-2 qavatintegument(lot. integumen-t u m - qoplama) - urug'kurtak qobig'i - po'sti nutsellyus (lot. yong'oqcha - kurtak mag'zi)ni o'rab turuvchi po'st bilan qoplanadi. U urug'langandan so'ng' urug' po'stga aylanadi. Urug' ichida mo'rtak, endosperm yoki perisperm bo'ladi, Bazan bir urug'da ko'p mo'rtak etilishi mumkin. Bu hodi-saga poliembrioniya (yunon. poli - ko'p; embrion - mur-tak) deb ataladi. Ko'p mo'rtaklilik ochiqurug'li, orxideya guddoshlar, piyozdoshlar va murakkabguldoshlar oilasining vakillarida uchraydi. Urug' po'sti. Urug po'sti yoki perikarpiy (yunon. p e r i - atrofda, k a r p o s - meva) urug'kurtak tugunchasining qo'shilib o'sishidan hosil bo'ladi. Odatda u ko'p qavatli va pishiq. Uning asosiy vazifasi, mo'rtakni har xil ta-sirlardan - qurib qolishdan, muddatidan oldin unish-dan va mikroorganizmlardan himoya ...