Meva va rezavor meva o'simliklarining tashqi muhit omillariga talabi

T.I.Q.X.M.M.I Milliy tadqiqot universitetining Qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar instituti CHvaQXM fakultet Q.X.M.S va D.I.T yo'nalishi talabasi Turg'unboyeva Noibahonning Mevachilik va sabzavotchilik fanidan tayyorlagan taqdimoti. Meva va rezavor meva o'simliklarining tashqi muhit omillariga talabi Reja: 1. Meva ekinlarini tashqi omillarga talabi. 2.Mevali ekinlarni issiqlikka talabi 3. Mevali ekinlarni namlikka talabi 4. Mevali ekinlarni tuproqqa talabi. Meva ekinlarini tashqi muhit omillariga talabi. Meva va rezavor meva o'simliklarini o'sishi va rivojlanishida 5ta omil asosiy rol o'ynaydi. Ozuqa moddalar Yorug'lik havo tarkibi Namlik Issiqlik Meva ekinlarining o'sishi, rivojlanishi va hosildorligi ko'p jihatdan tashqi muhit omillariga bog'liq. Ayniqsa, iqlim va tuproq omillari meva ekinlarini o'sishiga va rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatdi. Bu talab o'simlik yoshining har xil davrlarida o'sish va tinim fazalarida turli hil bo'ladi O'simliklarni o'tkazish hamda ularni parvarish qilishning agrotexnika tadbirlari yoki bilan noqulay sharoitlarni yumshatish yoki yo'q qilish hamda ularning o'sishi va hosil berishi uchun optimal sharoit yaratish mumkin. Mevali ekinlarni issiqlikka talabi. Yorug'lik. Uglerodni assimilyatsiya qilish jarayoni-fotosintezning asosiy omili hisoblanadi. U o'simlik organlarining o'sishi va hosil berishiga yordam beradi, transpiratsiyasiga o'suvchi organlarning yo'nalishiga va boshqalarga ta'sir ko'rsatadi. Yorug'likning o'zgarishi bilan o'simlik tuproq va havoning harorati, namlik, tuproqning kimyoviy tarkibi, hamda mikrobiologik muhit o'zgaradi. Yorug'sevar o'simliklar Nok, behi, o'rik, gilos, shaftoli, olxo'ri, yong'oq, qulpnay, anjir, anor, bodom, zaytun, chilon jiyda, pista Soyaga chidamli o'simliklar Olma, olcha, yong'oq, malina, qora smorodina, krijovnik, qulpnay. Soyasevar o'simliklar Klyukva, ejevinka, chernika. Meva ekinlarining o'sishi va rivojlanishida tuproq va havoning harorati muhum omil hisoblanadi. O'simlikda kuchayadigan moddalar almashishi shu bilan bog'liq. Issiqlik energiya omili sifatida transpiratsiya, fotosintez, o'suv fazalarning boshlanishi va uzunligiga ta'sir ko'rsatadi. Issiqlik yetishmasa O'suv davrida fotosintez susayadi, o'simlik o'sishdan to'xtab qoladi. Qishga tayyorgarligi yomonlashadi, mevaning sifati buzuladi. Mevalarning shira yig'ishi va pishib yetilishi cho'ziladi. Mevalar kerakli rangga ega bo'lmaydi. Issiqlik optimal darajadan ko'tarilib yoki kamayib ketganda o'simlik organizmining hayot faoliyati susayadi, ma'lum chegaraga yetganda esa ular o'sishdan to'xtaydi hatto nobud bo'lishi ham mumkin. O'suv davrining turli fazalarida bir o'simlikning o'zi issiqlikni har xil miqdorda bo'lishini talab qiladi. Ildizlar: 2,5-5,4°S da o'sa boshlaydi. kurtaklar: 5-10°S da yozila boshlaydi. Meva kurtaklari esa 15-20° S da differentsiyatsiyalanadi. Mevalarning differentsiyatsiyalanishi natijasida. Vegetativ kurtaklar Generativ kurtaklar Aralash kurtaklar Dormentiv kurtaklar Adventiv kurtaklar Daraxtlar 50-60°S gacha qiziganda po'stloqlari, tanasi, butoqlari, barglari shuningdek mevalari kuyadi. Yuqori harorat mevalarga katta zarar yetkazishi mumkin. Harorat 35°S dan yuqori bo'lganda ulardagi og'izchalar berkiladi, fotosintez susayadi, ular uzoq ta'sir ko'rsatsa meva erta pishadi. Olma -21° Nok -30-32° Behi -27° O'rik -30° Shaftoli -22-26° Bodom -22-25° Jiyda ...