N. Schoberi L. O'simligi tarkibidan alkaloidlarni ajratib olish, yangi alkaloidlarni tuzilishini tasdiqlash

.Mundarija KIRISh…….4 I.BOB. ADABIYoTLAR ShARXI……7 Nitraria schoberi ildizini o'rganilishiga oid adabiy ma'lumotlar……. 1. 2. O'simliklardan alkaloidlar ajratib olish usuli 1.3. Erkin asos holatda alkaloidlarni ekstraksiya qilish 1.4. Ekstraksion summa tarkibidan alkaloidlar summasini kislota - asosli ajratish usuli 1.5. Nitrarin turidagi alkaloidlar…… II.BOB. OLINGAN NATIJALARNING UMUMLAShTIRILGAN MUHOKAMASI 2.1. Komavinning tuzilishi 2.2. Atsetilkomavinning tuzilishi 2.3. N-Metilnitrarinning tuzilishi 2.4. N-Allilizonitrarinning tuzilishi Sh.BOB. TAJRIBA QISM 3.1. Umumiy ko'rsatmalar 3.2. Xromatografiya 3.3. Shober ok changali alkaloidlar yig'indisining ekstraksiyasi 3.4. Individual alkaloidlarni ajratib olish 3.4.1. Atsetilkomavinni ajratib olinishi 3.4.2. Komavinni ajratib olinishi 3.4.3. N-metilnitrarinni ajratib olinishi 3.4.4. N-allilizonitrarinni ajratib olinishi XULOSALAR ADABIYoTLAR Kirish Asrimiz kishisi ko'pincha kundalik tashvishlari, insonning aql chegarasini qiynaydigan jumboqlar ustida bosh qotirar ekan, har kuni duch keladigan va shohidi bo'ladigan narsa hodisalarga befarq bo'lib kelmoqda. Agar biz tevarak atrofimizga ozgina diqqat etibor bilan boqsak, bizni qo'rshab olgan har bir narsada ming bir xislat va uning yaratilishida ming bir xosiyat ko'ramiz. Tabiiy birikmalar kimyosi organik kimyoni ajralmas qismi bo'lib, o'simlik, hayvon va mikroorganizmlardan olingan birikmalarni tuzilishi, xossalari, kimyoviy sintezi, organizmlarda hosil bo'lish yo'llari, fiziologik faolligi hamda faollikni tuzilishga bog'liqligi shart - sharoitlarini o'rganadi. Tirik tabiat obyektlarini molekulyar darajada o'rganish nafaqat hayotiy jarayonlarni sodir bo'lishini tushunishda, balki ularni inson tomonidan kundalik ehtiyojidan foydalanish imkoniyatlarini ochib beradi. O'simliklar insoy hayoti va faoliyatida muhim ahamiyatga egadirlar. Inson tomonidan o'rganiladigan va foydalanadigan tabiiy birikmalarning asosiy manbai bo'lib o'simliklar hisoblanadi. O'simliklar tarkibidagi fiziologik faol birikmalarni tuzilishi va xususiyatlariga ko'ra bir necha sinfga bo'lib o'rganiladi. Fiziologik faol birikmalar orasida alkaloiddar muhim o'rin tutadilar. Alkaloidlarning o'ziga xos ahamiyatga ega ekanliklari ularni tuzilishidagi turli - tumanlilik va yuqori fiziologik faolligi bilan chambarchas bog'liqdir. O'simlik moddalari kimyosi institutidagi alkaloidlar laboratoriyasida 60 yildan beri dunyoning turli qismlarida o'suvchi o'simliklarning alkaloid tarkibi izchil ravishda o'rganib kelinmoqda. Mavzuning dolzarbligi. Nitrariaceae oilasiga kiruvchi o'simliklarni kimyoviy tadqiq etish XX -asrning 60 -yillarida boshlangan. Shu vaqt mobaynida bu oilaning Markaziy Osiyoda keng tarqalgan uch turi N.choberi L., N. komarovii Iljin et Lava va N sibirica Pall., o'rganib kelinmoqda. Bu o'simliklardan 40 dan ziyod turli alkaloidlar ajratib olingan va ularning kimyoviy, farmakologik xossalari chuqur tadqiq etilgan. Bu o'simliklardan ajratib olingan nitrarin keng ta'sir doirali fiziologik faol asos bo'lib, spazmolitik, ko'rarega o'xshash, aritmiyaga qarshi, qon qo'yuqlashuviga qarshi, tinchlantiruvchi, shamollashga qarshi, shoberin, nitraramin, nitramin, izonitramin esa gipotenziv xossalarni namoyon qiladilar. Nitrarin tibbiy - biologik tekshirishlar uchun bioreaktiv sifatida «Latoksan» firmasi katalogiga kiritilgandir. Bu o'simliklar orasida birinchi bo'lib o'rganilgan N.schoberi L. alohida ahamiyatga egadir. Bu o'simlikning asosiy alkaloidi bo'lmish nitrarin o'zining ajoyib ...